Σε κάθε σημείο του Χριστιανικού κόσμου, πόλη ή χωριό ο Επιτάφιος στολισμένος με λουλούδια περιφέρεται στους δρόμους και πλήθος πιστών ακολουθεί για να θρηνήσει τον θάνατο του Θεανθρώπου.
Η Μεγάλη Παρασκευή σε όλη την Ελλάδα
Αθήνα
Το κατανυκτικό κλίμα της Μεγάλης Παρασκευής μπορούν να ζήσουν όσοι παραμείνουν στην Αθήνα πηγαίνοντας σε γραφικά εκκλησάκια ή μοναστήρια του λεκανοπεδίου.
Oι κάτοικοι του κέντρου μπορούν να παρακολουθήσουν την περιφορά του Επιταφίου στη Μητρόπολη, η οποία διακρίνεται για τη θρησκευτική της λαμπρότητα. Η περιφορά ξεκινάει συνήθως στις 21.00- 21.15 και τον Επιτάφιο συνοδεύει μεικτό άγημα οπλιτών, προσωπικότητες της πολιτικής και πλήθος κόσμου.
Μια από τις πλέον γραφικές περιφορές Επιταφίου στο κέντρο της Αθήνας είναι αυτή του Ναού του Σωτήρος στην Πλάκα, η οποία ξεκινάει από την οδό Κυδαθηναίων και ακολουθεί τα στενά δρομάκια της «συνοικίας των θεών». Εδώ ξεχνάει κανείς ότι βρίσκεται στην Αθήνα.
Ιδιαίτερη είναι και η περιφορά του Επιταφίου της Αγίας Αικατερίνης στην Πλάκα, με τα αρχαία ερείπια να δίνουν έναν άλλον τόνο στην ατμόσφαιρα. Η ακολουθία αρχίζει στις 7.30 μ.μ. και υπάρχει και μια μικρή χορωδία, που κάνει την ατμόσφαιρα ακόμα πιο κατανυκτική.
Το τυπικό του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων και η περιφορά του Επιταφίου στα στενά της Πλάκας είναι το σκηνικό που κυριαρχεί κάθε Μεγάλη Παρασκευή στο Μετόχι του Πανάγιου Τάφου, στην οδό Ερεχθέως 18 στην Πλάκα. Είναι μια καλή επιλογή για όσους βρεθούν στο κέντρο της Αθήνας, καθώς συνήθως δεν παρατηρείται ασφυκτική προσέλευση κόσμου. Η ακολουθία αρχίζει στις 7.00 μ.μ.
Αν αντέξει κανείς την κίνηση του περιφερειακού, ο Άγιος Γεώργιος στο Λυκαβηττό σε ανταμείβει με την κατανυκτική ατμόσφαιρα, την ησυχία και τη μαγευτική θέα στη φωτισμένη Αθήνα. Η εκκλησία κτίσθηκε το 1870, σύμφωνα με τις επιταγές της κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής, στη θέση του αρχαίου ναού του Ακραίου Δία.
Ακόμη μπορείτε να παρακολουθήσετε την περιφορά του Επιταφίου στο παλιό, μικρό εκκλησάκι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στα Τουρκοβούνια, όπου λειτουργούν από το 1989 οι Αιθίοπες που ζουν στην Αθήνα.
Στις 12 το μεσημέρι τη Μεγάλη Παρασκευή μπορεί να επισκεφθεί κανείς τη Μονή Καισαριανής προκειμένου να παρακολουθήσει την περιφορά του Επιταφίου μέσα στο καταπράσινο μαγικό τοπίο, ακριβώς στους πρόποδες του Υμηττού. Το Μοναστήρι της Καισαριανής κάνει την πρώτη περιφορά του Επιταφίου στις 2 το μεσημέρι
Όσοι έχουν παραβρεθεί στη γυναικεία Ιερά Μονή Παντοκράτορος Νταού Πεντέλης Μεγάλη Παρασκευή έχουν ζήσει μια βαθιά θρησκευτική εμπειρία. Οι ύμνοι ψάλλονται από τη χορωδία των καλογριών σε βυζαντινό σκηνικό. Ακόμη κι αν δεν χωρέσει κανείς στον ναό, η ατμόσφαιρα στον περίβολο του μοναστηρίου είναι υποβλητική. Η ακολουθία του Επιταφίου ξεκινάει στις 6.30 μ.μ.
Θεσσαλονίκη
Ο Επιτάφιος του ναού του Αγίου Μηνά, όπως κάθε χρόνο, θα είναι αυτός θα ξεκινήσει πρώτος την περιφορά, σήμερα , στις 4.30μμ, στο εμπορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης, δίνοντας την ευκαιρία σε ιδιοκτήτες καταστημάτων και κατοίκους της περιοχής να προσευχηθούν και να ακολουθήσουν την περιφορά.
Η "απογευματινή" περιφορά του Επιταφίου του Αγίου Μηνά, που αποτελεί παράδοση για τη Θεσσαλονίκη, θα πραγματοποιηθεί σε κεντρικούς δρόμους της πόλης και για το λόγο αυτό, όπως ανακοινώθηκε από τη Διεύθυνση Τροχαίας Θεσσαλονίκης, θα ισχύσουν και φέτος περιορισμοί στη στάθμευση και διακοπές της κυκλοφορίας των οχημάτων.
Ειδικότερα, από τις 4.30μμ και μετά θα διακόπτεται σταδιακά η κυκλοφορία σε τμήματα των οδών Ίωνος Δραγούμη, Αγίου Μηνά, Κατούνη, Κατούνη, Τσιμισκή, Ελευθερίου Βενιζέλου και Εγνατία. Μετά τις 1.30μμ, εξάλλου και μέχρι την ολοκλήρωση της περιφοράς του Επιταφίου, θα απαγορεύεται η στάθμευση σε τμήματα της Ίωνος Δραγούμη, Αγίου Μηνά και Κατούνη.
Στο μεταξύ, από τις 8.30μμ και μέχρι την ολοκλήρωση της περιφοράς του Επιταφίου του ναού Αγίου Δημητρίου, θα διακοπεί η κυκλοφορία στις οδούς Αγίου Δημητρίου, Ελευθερίου Βενιζέλου, Ολύμπου και Πελοποννήσου. Μετά τις 3.30μμ θα απαγορευτεί η στάθμευση στην Αγίου Δημητρίου, καθώς και στην δεξιά πλευρά των οδών Πελοποννήσου και Ολύμπου.
Αντίστοιχα, κατά την περιφορά του Επιταφίου της Μητρόπολης Θεσσαλονίκης, μετά τις 8μμ, θα ισχύσει διακοπή κυκλοφορίας στους δρόμους Αγίας Σοφίας, Λεωφόρο Νίκης, Βογατσικού, Κούσκουρα, και Τσιμισκή.
Για τις οδούς Αγίας Σοφίας, Βογατσικού και Κούσκουρα θα ισχύσει μετά τις 3.30μμ, απαγόρευση στάθμευσης.
Από τις 8.30μμ θα διακοπεί η κυκλοφορία των οχημάτων στις οδούς, Αγίας Σοφίας, Ερμού , Τσιμισκή, Παλαιών Πατρών Γερμανού, Παύλου Μελά, Μακένζι Κινγκ και Κεραμοπούλου.
Θράκη
Στις Μέτρες της Θράκης, τα παιδιά φτιάχνουν το ομοίωμα του Ιούδα και το περιφέρουν στα σπίτια, ζητώντας κλαδιά για να τον κάψουν την επομένη στον Επιτάφιο. Την Μεγάλη Παρασκευή, η πομπή του Επιταφίου σταματά έξω από ένα παρεκκλήσι, εκεί όπου βρίσκεται έτοιμη η φωτιά για να καεί ο Ιούδας. Τη στιγμή που ο ιερέας διαβάζει το Ευαγγέλιο ανάβουν τη φωτιά και καίνε το ομοίωμα. Αργότερα, θα πάρουν μια χούφτα από εκείνη τη στάχτη και θα τη ρίξουν στα μνήματα.
Μακεδονία
Στο Λιτόχωρο Πιερίας, το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής γίνεται στο παζάρι η συνάντηση των Επιταφίων που συνοδεύονται από χορωδίες Λιτοχωριτών.
Κεντρική Ελλάδα
Στο Αιτωλικό, πολλοί προσκυνητές επισκέπτονται το ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, όπου βρίσκεται ο Επιτάφιος, ιστορικό κειμήλιο του 13ου -14ου αιώνα.
Την Κυριακή του Πάσχα, κάθε γειτονιά είναι μία μεγάλη υπαίθρια ψησταριά, όπου ο χορός και το τραγούδι έχουν τον πρώτο λόγο, ενώ προσφέρονται κρασί και παραδοσιακοί μεζέδες δωρεάν.
Στη Ναύπακτο, το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, πλήθος κόσμου, ντόπιοι και επισκέπτες, ακολουθούν την περιφορά του Επιταφίου σχηματίζοντας πομπές, οι οποίες διέρχονται από το λιμάνι, όπου είναι αναμμένες δάδες ειδικά τοποθετημένες στις τάπες του Κάστρου, γύρω από το λιμάνι.
Στο μέσον της εισόδου του λιμανιού οι δάδες σχηματίζουν μεγάλο σταυρό που φωταγωγεί ολόκληρο το λιμάνι, παρουσιάζοντας μία φαντασμαγορική εικόνα.
Το έθιμο συνδυάζει τη θρησκευτική μυσταγωγία με την ηρωική προσπάθεια του μπουρλοτιέρη Ανεμογιάννη να πυρπολήσει τη τουρκική ναυαρχίδα στο χώρο αυτό.
Κυκλάδες
Η Σύρος βιώνει με ιδιαίτερο τρόπο το Πάσχα. Οι δύο θρησκευτικές της κοινότητες, η Ορθόδοξη και η Καθολική, γιορτάζουν συγχρόνως τις μέρες του Πάσχα.
Οι Επιτάφιοι των Καθολικών στην Άνω Σύρο ξεκινούν από τον ναό του Αγίου Γεωργίου.
Στην Ερμούπολη, ο Επιτάφιος των Καθολικών ξεκινάει από τον Ιερό Ναό Ευαγγελιστών, οι Επιτάφιοι των Ορθοδόξων από τις ενορίες Αγίου Νικολάου, της Κοιμήσεως και τη Μητρόπολη της Μεταμορφώσεως.
Κατά την περιφορά τους συναντώνται στην κεντρική πλατεία Μιαούλη, όπου γίνεται κατανυκτική δέηση.
Στην Πάρο, η περιφορά του Επιταφίου της Μάρπησσας παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς κατά την διάρκειά της γίνονται δεκαπέντε περίπου στάσεις.
Σε κάθε στάση φωτίζεται και ένα σημείο του βουνού, όπου τα παιδιά ντυμένα Ρωμαίοι στρατιώτες ή μαθητές του Χριστού, αναπαριστούν σκηνές από την είσοδο στα Ιεροσόλυμα, την προσευχή στο Όρος των Ελαιών, το Μαρτύριο της Σταύρωσης και την Ανάσταση.
Στη Νάξο, την Μεγάλη Παρασκευή οι κοπέλες καθαρίζουν τις εκκλησιές, στολίζουν τον Επιτάφιο και μετά ακολουθεί η περιφορά. Στο πασχαλινό τραπέζι ξεχωρίζει το παραδοσιακό «μπατούδο», κατσικάκι γεμιστό με εντόσθια, λαχανικά, ρύζι, αυγά και τυρί ψημένο στο φούρνο.
Στην Τήνο την Μεγάλη Παρασκευή, οι ενορίες των χωριών και της πόλης συναγωνίζονται ποιος θα στολίσει τον καλύτερο επιτάφιο το πρωί της Μ. Παρασκευής. Τον στολίζουν κορίτσια με βιολέτες κυρίως, ενώ στη διαδικασία αυτή δεν συμμετέχουν παντρεμένες γυναίκες. Νωρίς το απόγευμα συνηθίζεται από τους κατοίκους να τους «γυρίζουν» όλους για να δουν ποιος είναι ο πιο όμορφος, ενώ περνούν από κάτω τρεις φορές για το καλό.
Το βράδυ και μετά το τέλος της ακολουθίας αρχίζει η περιφορά των επιτάφιων με πρώτα τα εξαπτέρυγα, το σταυρό και τα φαναράκια και μετά ο επιτάφιος, ο ιερέας και ο κόσμος με αναμμένα κεριά. Η θρησκευτική αυτή πομπή σταματά συχνά στα δρομάκια της πόλης ή των χωριών και γίνονται δεήσεις.
Αργοσαρωνικός
Από τα νησιά του Αργοσαρωνικού η Ύδρα είναι εκείνη που ξεχωρίζει το Πάσχα, αφού ο Επιτάφιος της συνοικίας Καμίνι μπαίνει στη θάλασσα και από εκεί διαβάζεται η Ακολουθία του, δημιουργώντας μία ατμόσφαιρα κατανυκτική.
Στη συνέχεια, οι Επιτάφιοι τεσσάρων ενοριών συναντώνται στο κεντρικό λιμάνι, δίνοντας ένα ιδιαίτερο χρώμα, ενώ, όπως σε όλη την Ελλάδα, την ώρα της Ανάστασης τα πολλά βαρελότα φωτίζουν τη νύχτα.
Επτάνησα
Στην Κέρκυρα, ο Επιβλητικός Επιτάφιος ξεκινά από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στο Παλαιό Φρούριο. Μέχρι της 9.30 το βράδυ, από κάθε εκκλησία βγαίνει ο Επιτάφιος με την απαραίτητη μπάντα της ενορίας, τις χορωδίες, τους πιστούς.
Τελευταίος βγαίνει ο μεγαλοπρεπέστατος Επιτάφιος της Μητρόπολης. Στις 9 το πρωί γίνεται η περιφορά του Επιταφίου της Εκκλησίας του Αγίου Σπυρίδωνα, καθώς το 1574 οι Βενετσιάνοι απαγόρευσαν στους Ορθοδόξους την περιφορά του την Μεγάλη Παρασκευή, και από τότε οι Κερκυραίοι πραγματοποιούν την περιφορά μαζί με το Σεπτό Σκήνωμα του Αγίου.
Είναι η πιο παλιά και πιο κατανυκτική Λιτανεία που βγαίνει σε ανάμνηση του θαύματος του Αγίου, που έσωσε τον κερκυραϊκό λαό από την σιτοδεία.
Στη Ζάκυνθο, η κατανυκτική ατμόσφαιρα και οι ιδιαιτερότητες του «Ζακυνθινού Πάσχα» με τα ιδιόμορφα «αντέτια» (έθιμα) το κάνουν να είναι ξεχωριστό.
Το μεσημέρι της Μεγάλης Παρασκευής, πλήθος πιστών συμμετέχει στην περιφορά του Εσταυρωμένου που διασχίζει όλη την πόλη.
Στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου των Ξένων, η περιφορά του Επιταφίου, σύμφωνα με παμπάλαιο τοπικό έθιμο, γίνεται τις πρώτες πρωινές ώρες του Μεγάλου Σαββάτου, ενώ με την ανατολή του ηλίου, ο Δεσπότης σηκώνει την Ανάσταση.
Με το πρώτο χτύπημα της καμπάνας, ο Δεσπότης αφήνει ελεύθερα άσπρα περιστέρια ενώ από το καμπαναριό πετάνε στο δρόμο πήλινα δοχεία, όπως και όλοι οι κάτοικοι του νησιού από τα παράθυρά τους.
Στη Λευκάδα, το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής γίνεται στον κεντρικό δρόμο της πόλης, με κατάληξη την παραδοσιακή, ενετική, κεντρική πλατεία, η περιφορά των Επιταφίων των ενοριών, συνοδεία Φιλαρμονικής.
protothema.gr
Φώτο αρχείο. Επιτάφιος στην Νυμφόπετρα Θεσσαλονίκης
Φώτο αρχείο. Επιτάφιος στην Νυμφόπετρα Θεσσαλονίκης
