Σε εφιάλτη τείνει να εξελιχθεί για τους ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη ο ακρωτηριασμός του ποδιού τους. Πρόκειται για τη συχνότερη επιπλοκή του διαβήτη, η οποία θα μπορούσε να αποφευχθεί κατά 85%, εάν οι ασθενείς επισκέπτονταν εγκαίρως τον γιατρό.
Στην Ελλάδα γίνονται κάθε χρόνο 3.000 ακρωτηριασμοί κάτω άκρων. Μάλιστα, υπολογίζεται ότι το 4% - 5% των διαβητικών εμφανίζουν έλκη στα πόδια, γεγονός που σημαίνει ότι 40.000 - 50.000 άτομα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο ακρωτηριασμού.
Τις επισημάνσεις αυτές έκανε ο πρόεδρος της Εταιρείας Μελέτης Παθήσεων Διαβητικού Ποδιού (ΕΜΕΔΙΠ), Χρήστος Μανές, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που δόθηκε χθες, με αφορμή το 2ο Πανελλήνιο Συμπόσιο της Εταιρείας, που πραγματοποιείται από 21 - 23 Φεβρουαρίου, στο ξενοδοχείο «The Met».
«Στη χώρα μας ακρωτηριάζεται ο πληθυσμός μία κωμόπολης κάθε χρόνο. Παγκοσμίως πραγματοποιείται ένας ακρωτηριασμός του κάτω άκρου κάποιου συνανθρώπου μας κάθε 20 δευτερόλεπτα. Επίσης, το 70% των ακρωτηριασμών που γίνονται σήμερα στον κόσμο αφορά διαβητικούς ασθενείς, οι οποίοι διατρέχουν 25 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να χάσουν το ένα ή τα δύο πόδια σε σύγκριση με άλλους», τόνισε ο κ. Μανές.
Παράλληλα, εξήγησε ότι οι βασικές αιτίες για τη δημιουργία έλκους στα πόδια των διαβητικών είναι δύο σοβαρές επιπλοκές της νόσου, η νευροπάθεια και η περιφερική αρτηριοπάθεια. Η νευροπάθεια παρουσιάζεται στο 30% των διαβητικών, δηλαδή σε 250.000 - 300.000 διαβητικούς στη χώρα μας. Κατά την εμφάνισή της χάνεται η προστατευτική αίσθηση του πόνου και το πόδι του διαβητικού δεν πονάει όταν κάποιο αιχμηρό αντικείμενο ή θερμό ερέθισμα του προκαλέσει βλάβη. Έτσι, μπορεί να δημιουργηθεί οποιαδήποτε πληγή χωρίς ο ασθενής να την αντιληφθεί.
H περιφερική αρτηριοπάθεια εμφανίζεται στο 15% των διαβητικών, δηλαδή περίπου 150.000 άτομα. Γίνεται εμφανής εάν «μαυρίσει» ή αλλάξει το χρώμα του ποδιού προς το σκούρο, οπότε υπάρχει συνήθως βλάβη των αγγείων, δηλαδή απόφραξη των αρτηριών που φέρνουν το αίμα στα άκρα. Αποτέλεσμα είναι η νέκρωση του άκρου ή των δακτύλων που δεν αιματώνονται.
Τεράστιο το οικονομικό κόστος
Σύμφωνα με τον κ. Μανέ, από 30.000 - 60.000 ευρώ είναι το κόστος του ακρωτηριασμού κάτω άκρου, ενώ τεράστιο είναι και το έμμεσο κόστος που προκύπτει, όπως για παράδειγμα λόγω της πρόωρης συνταξιοδότησης.
Από την πλευρά του, ο διευθυντής της Μονάδας Υπερβαρικής Ιατρικής του νοσοκομείου «Άγιος Παύλος», μέλος του δ.σ. της ΕΜΕΔΙΠ Θεόδωρος Μεσημέρης επισήμανε ότι η εκπόνηση ειδικών προγραμμάτων πρόληψης-μείωσης των ακρωτηριασμών θα έφερνε ετήσιο οικονομικό όφελος στα ταμεία 300.000.000 ευρώ.
Παράλληλα, ανέφερε ότι τους επόμενους τέσσερις μήνες η Μονάδα Υπερβαρικής Ιατρικής του «Αγίου Παύλου», που λειτουργεί από το 1993 και αποτελεί μονάδα-πυλώνα για το ΕΣΥ, θα λειτουργήσει σε νέους χώρους, θα εξοπλιστεί με ό,τι πιο σύγχρονο υπάρχει και θα εξυπηρετεί διπλάσιο αριθμό ασθενών. Η θεραπεία που γίνεται βασίζεται στη χορήγηση περισσότερου οξυγόνου στους ιστούς, όταν το οξυγόνο του οργανισμού δεν επαρκεί για να κινητοποιήσει τους μηχανισμούς άμυνας και επούλωσης των πληγών.
Σήμερα, στη Βόρεια Ελλάδα λειτουργούν ιατρεία διαβητικού ποδιού στα νοσοκομεία «Παπαγεωργίου» όπου εξυπηρετούνται καθημερινά 20 ασθενείς, Καβάλας και Αλεξανδρούπολης. Ωστόσο, είναι αναγκαία η λειτουργία κι άλλων τέτοιων ιατρείων καθώς έχει αποδειχτεί ότι προλαμβάνουν και μειώνουν έως και 50% τους ακρωτηριασμούς στα άτομα με διαβήτη.
Δέκα τρόποι πρόληψης
Όπως ανέφερε ο διευθυντής της Μονάδας Υπερβαρικής Ιατρικής του νοσοκομείου «Άγιος Παύλος», μέλος του δ.σ. της ΕΜΕΔΙΠ Θ. Μεσημέρης, υπάρχουν οι εξής δέκα τρόποι πρόληψης των ακρωτηριασμών στους διαβητικούς:
1. Αναγνώριση των ατόμων που είναι σε κίνδυνο να εμφανίσουν έλκος.
2. Καθημερινό έλεγχο των ποδιών από τους διαβητικούς, για να δουν αν υπάρχει παραμικρή βλάβη (αλλοίωση χρώματος ή πληγή) κι αναφορά στο γιατρό.
3. Άμεση διακοπή του καπνίσματος.
4. Έλεγχο της κατάστασης των ποδιών με ειδικό επίθεμα που δίνει χρωματικά την εικόνα του πάσχοντος ποδιού.
5. Αποφυγή βαδίσματος (οπουδήποτε) χωρίς υποδήματα (π.χ. παντόφλες ή σαγιονάρες). Ακόμη και στη θάλασσα δεν επιτρέπεται η βάδιση χωρίς ειδικά υποδήματα.
6. Αποφυγή θέρμανσης των ποδιών με θερμοφόρες ή με οποιαδήποτε θερμαντικά σώματα όταν κρυώνουν. Δεν είναι δυνατή, πολλές φορές, η αντίληψη του θερμού και το πόδι μπορεί να πάθει έγκαυμα χωρίς να το καταλάβει.
7. Εμφάνιση πόνου στο βάδισμα ή αισθήματος ότι «κάτι μας σφίγγει» στην κνήμη επιβάλλει άμεση αναφορά στο γιατρό (πιθανή βλάβη αγγείων), ιδίως στην περίπτωση αυτό το δυσάρεστο αίσθημα αναγκάζει τον ασθενή να σταματήσει τη βάδιση.
8. Αποφυγή μικροτραυματισμών από τα παπούτσια (όχι στενά, όχι σκληρά υποδήματα).
9. Δεν πρέπει να αφαιρούνται οι κάλοι από άτομα που δεν έχουν ειδική εκπαίδευση και κυρίως από τους ίδιους τους ασθενείς.
10. Αντιμετώπιση της ξηρότητας του δέρματος των ποδιών, που οδηγεί σε σχισίματα, με ειδικούς αφρούς ή κρέμες ενυδάτωσης.
