Της Ζέζας Ζήκου
Παράλληλα, όμως, καλείται να πείσει τους πολίτες ότι το σκληρό πακέτο των 11,6 δισ. ευρώ είναι και κοινωνικά δίκαιο, πράγμα εξαιρετικά δύσκολο, σχεδόν ακατόρθωτο. Διότι αν συνομολογήσουμε ότι η μοίρα της Ελλάδας είναι να κόβει μισθούς και να σφάζει συντάξεις, τότε ελάχιστη σημασία έχει αν ο Ηρώδης λέγεται Παπανδρέου ή Σαμαράς.
Η ελληνική κοινωνία βιώνει μια πρωτοφανή τραυματική εμπειρία. Η χώρα βρίσκεται σε ραγδαία κατάρρευση, όχι μόνον οικονομική, αλλά και κοινωνική και ψυχολογική. Η συσσωρευμένη ένταση, οργή, αγανάκτηση ή όπως αλλιώς θέλετε να το περιγράψετε αναζήτησε απεγνωσμένα μία δικλίδα εκτόνωσης στις δύο πρόσφατες εκλογικές αναμετρήσεις. Ομως, έχει ήδη διαρραγεί ο εθνικός ιστός, όχι απλώς ο πολιτικός, ο οικονομικός και ο δημοσιονομικός. Κανείς πλέον δεν εμπιστεύεται κανένα και για τίποτα. Είναι αλήθεια ότι ο κοινωνικός ιστός δοκιμάζεται σοβαρά από την καλπάζουσα ανεργία και τη βαθιά παρατεταμένη ύφεση. Οι πολίτες στενάζουν κάτω από δυσβάσταχτα βάρη, το άχθος ενός μηδαμινού γίγνεσθαι, αγωνιούν για το αύριο, πονούν για τη γενιά που πάει να χαθεί στη διευρυνόμενη δίνη. Παγωμένοι, απεύχονται το χειρότερο – μια πολυετή οικονομική «κατοχή» χωρίς κήρυξη πολέμου.
Αλλά ο ιστός που έχει ολοφάνερα διαρραγεί είναι ο πολιτικός. Κόμματα θεσιθήρων που συνέπρατταν για την κατάκτηση της εξουσίας, που δημοκοπούσαν τροποποιώντας το περιεχόμενο των λόγων τους ανάλογα με το κοινωνικό ρεύμα, βρίσκονται υπό διάλυση. Μπροστά στο χείλος του γκρεμού, μπροστά στο φάντασμα της εθνικής κατάρρευσης, ενός εφιάλτη που δεν διαλύεται με το φως της ημέρας, οι πολιτικοί μοιάζουν μάλλον με μια χούφτα μοναχικών, που πασχίζουν να αποσείσουν το στίγμα του υπαιτίου, να αποδιώξουν την αποστροφή, την απάρνηση, το ανάθεμα των ψηφοφόρων, να προστατευθούν από την οργή και τη χλεύη τους, να σώσουν την πολιτική τους υπόσταση. Κι ενώ καταφεύγουν σε συγγνώμες, κωλοτούμπες, εξομολογήσεις, υπαναχωρήσεις, για να σωθούν οι ίδιοι, ταυτόχρονα αποκαλύπτουν τα λάθη, τις μεθοδεύσεις, τις αυταπάτες και τις απάτες και προσπαθούν να τα συγκαλύψουν με την εθνική συναίνεση. Δημιουργείται ένα τεχνητό σύμπαν που με λίγη διαύγεια θα απογυμνωθεί. Η σκηνή της πολιτικής είναι σήμερα διάτρητη και μέσα από τις τρύπες της βλέπουμε πια μονάχα μάσκες και φυγάδες...
Είμαι, απελπιστικά απαισιόδοξη όσον αφορά το μέλλον της ελληνικής κοινωνίας. Ολες οι στρατηγικές επιβίωσης καταρρέουν. Οι άνθρωποι δεν μπορούν πλέον να βρουν καταφύγιο πουθενά ούτε στον ιδιωτικό τομέα ούτε στο κράτος. Η μεσαία τάξη καταστρέφεται. Η οικογένεια γίνεται όλο και πιο εύθραυστη και παίζει ολοένα και πιο δύσκολα τον προστατευτικό της ρόλο. Οταν εξαφανίζονται ταυτόχρονα όλα τα μέσα προστασίας που διαθέτει μια κοινωνία, αυτό δημιουργεί μεγάλο κίνδυνο κοινωνικής έκρηξης. Στον πυρήνα της ελληνικής κρίσης έχει εισέλθει η ευρωπαϊκή κρίση. Κρίση ταυτότητας, κρίση συνείδησης, κρίση αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, κρίση ηγεσίας και οράματος, κρίση από σύγκρουση συμφερόντων. Συγκρούονται τα έθνη-κράτη με τους «κεντρικούς σχεδιαστές» του σημερινού νεοφιλελεύθερου κόσμου των Βρυξελλών και του ΔΝΤ, καθώς και με το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο, παγκοσμιοποιημένο, επιθετικό και αχαλίνωτο. Και οι ηγέτες των δημοκρατιών αποδεικνύονται υποδεέστεροι των περιστάσεων, αφιλοσόφητοι, ανιστόρητοι, αναίσθητοι, ανίσχυροι, υποτελείς σε προσωπικές δεσμεύσεις και νοητικά στερεότυπα.
Φαίνεται, επίσης, ότι είναι πεδίο δοκιμασίας για τη δημοκρατία και την πολιτική κουλτούρα, όχι μόνον της Ελλάδας, αλλά ολόκληρης της Ευρώπης. Στη σημερινή Ευρώπη, όπου η δομή της κοινής εξουσίας έχει γίνει τόσο έμμεση και περίπλοκη και οι πιο σημαντικές αποφάσεις λαμβάνονται πρακτικά ερήμην των λαών, δυστυχώς για τους αδυνάμους της Ευρώπης η διάλυση της Ενωσης θα είναι καταστροφική. Ο καθένας θα γυρίσει στο νόμισμά του και η Γερμανία με τους «δορυφόρους» της θα δημιουργήσουν τη μικρή Ευρώπη. Το τι θα συμβεί αν η Ελλάδα γυρίσει στη δραχμή, υποτιμημένη κατά 60% ή 80%, το καταλαβαίνει κανείς και μόνος του. Πρέπει να την αποφύγουμε γιατί η δραχμή θα είναι πολύ πικρή, αλλά δεν πρέπει να εθελοτυφλούμε πως είναι εύκολο αυτό απλώς και μόνον επειδή την έξοδο από την Ευρωζώνη την προβάλλουν ως φόβητρο οι πολιτικοί μας...
