ΜΑΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ
Περίπου έναν χρόνο μετά το Καστελόριζο και το διάγγελμα του Γιώργου Παπανδρέου την άνοιξη του 2010, με το οποίο ο τότε πρωθυπουργός ανακοίνωνε την προσφυγή της Ελλάδας στον μηχανισμό στήριξης του Μνημονίου, ο Γενικός Διευθυντής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Ντομινίκ Στρος-Καν, ετοιμαζόταν να επιβιβαστεί στο αεροπλάνο με προορισμό το Βερολίνο.
Ήταν η 15η Μαϊου του 2011, και ο DSK σκόπευε να συναντηθεί με τη Γερμανίδα Καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ, προκειμένου να της παρουσιάσει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο καίριας αντιμετώπισης της κρίσης χρέους της ευρωζώνης η οποία, με επίκεντρο την Ελλάδα, είχε αρχίσει ήδη να διαχέεται παντού.
Ο Γάλλος πολιτικός, έχοντας ήδη διατελέσει κάποια χρόνια στο τιμόνι του ΔΝΤ, είχε πλήρη και σφαιρική εικόνα της πραγματικότητας. Και των εξελίξεων που έρχονταν. Επιθυμούσε λοιπόν να «τελειώνει» με την κρίση της ευρωζώνης, ώστε να αφοσιωθεί στη συνέχεια στην προεκλογική εκστρατεία του για την κατάληψη του Ελιζέ, και την επικράτησή του στις εκλογές του 2012 απέναντι στον Νικολά Σαρκοζί. Με τη διάσωση της ευρωζώνης να αποτελεί την προφανή κορωνίδα της ρητορικής την οποία θα διατύπωνε, για να πείσει τους Γάλλους.
Όλα θυμόμαστε τα γεγονότα που ακολούθησαν. Ο Στρος-Καν δεν πέταξε ποτέ για το Βερολίνο. Συνελήφθη με την κατηγορία της απόπειρας βιασμού μιας καμαριέρας του Sofitel, διαπομπεύτηκε, έχασε κάθε ίχνος αξιοπιστίας και φυσιολογικά απομακρύνθηκε από την ηγεσία του ΔΝΤ. Εκεί όπου τον διαδέχτηκε η Κριστίν Λαγκάρντ, εκ των πολιτικών συμμάχων του Νικολά Σαρκοζί στον χώρο της γαλλικής Κεντροδεξιάς.
Η συνέχεια αναφορικά με την Ελλάδα και την κρίση της ευρωζώνης, είναι επίσης γνωστή: Η Αθήνα βρέθηκε με την πλάτη στον τοίχο, υποχρεώθηκε να προσφύγει και σε δεύτερο Μνημόνιο, η ευρωζώνη φλερτάρει διαρκώς με την κατάρρευση, και οι παγκόσμιες οικονομίες αδυνατούν να αποκρούσουν τις αυτονόητες, βλαβερές επιπτώσεις από την αδυναμία της «παιδικής χαράς» της πολιτικής ηγεσίας της Ευρώπης, να δρομολογήσει τις δέουσες πολιτικές επιλογές.
Από τότε, γύρω από τη συνάντηση Στρος-Καν και Μέρκελ, που δεν έγινε ποτέ, έχει υφανθεί ένας ιστός σεναρίων, στα όρια της σημειολογίας. Τι ήθελε να προτείνει ο Γάλλος πολιτικός στη Γερμανίδα Καγκελάριο. Και πόσο εύκολο θα ήταν για το Βερολίνο να αρνηθεί μια τέτοια πρόταση, χωρίς να εκτεθεί η επιθυμία της Μέρκελ να κερδίσει η Γερμανία όσο το δυνατόν περισσότερα από τη… δυστυχία του ευρωπαϊκού Νότου;
Μια γεύση της προσέγγισης Στρος-Καν, έδωσε ο ίδιος ο πρωταγωνιστής αυτής της θλιβερής ιστορίας. Ο άλλοτε Γενικός Διευθυντής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου μίλησε στο Συνέδριο της Γιάλτας, και δεν είχε κανέναν δισταγμό να παρουσιάσει μια «άλλη συνταγή» για την έξοδο της ευρωζώνης από την κρίση. Μια «συνταγή» εξαιρετικά… δύσπεπτη κυρίως για τη Γερμανία.
Σύμφωνα λοιπόν με την οπτική θεώρηση των πραγμάτων από τον Ντομινίκ Στρος-Καν, το αντικειμενικό πρόβλημα εντοπίζεται στη χαώδη διαφορά που εντοπίζεται ανάμεσα στα ομόλογα των οικονομικά ισχυρών χωρών, όπως της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Αυστρίας, και των οικονομικά αδύναμων κρατών-μελών της ευρωζώνης, όπως της Ελλάδας και της Πορτογαλίας. Ή, πολύ πρόσφατα, της Ισπανίας και ενδεχομένως της Ιταλίας.
Η πρόταση Στρος-Καν είναι ξεκάθαρη: Από τη στιγμή που η Γερμανία δεν δείχνει διατεθειμένη να αποδεχτεί τη θέσπιση και κυκλοφορία ευρωομολόγου, που πιθανότατα θα αποτελούσε την πλέον αποτελεσματική και ηχηρή απάντηση στην κρίση, θα πρέπει να παραχωρήσει ένα μέρος της διαφοράς των ομολόγων, υπέρ των αδύναμων κρατών. Κάτι που θα πρέπει να πράξουν ακόμη η Γαλλία, αλλά και οι άλλες ισχυρές χώρες.
Σύμφωνα με τον Ντομινίκ Στρος-Καν, η παραπάνω στρατηγική προσέγγιση από τον πλούσιο Βορρά, δεν εδράζεται μονάχα στην αρχή και την επιδίωξη της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης έναντι του… αναξιοπαθούντος Νότου. Αποτελεί ζήτημα επιβίωσης συνολικά για την ευρωζώνη και ευρύτερα την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς σε διαφορετική περίπτωση είναι πιθανό να προκύψει μια ανεξέλεγκτη έκρηξη αγανάκτησης των κοινωνιών του Νότου.
Και αν συμβεί αυτό, το τσουνάμι θα παρασύρει στο πέρασμά του και τις ισχυρές οικονομίες της Ευρώπης. Ειδικά έναν χρόνο πριν από τις γερμανικές εκλογές, ένα τέτοιο σενάριο θα ήταν εφιαλτικό για την Άνγκελα Μέρκελ. Και ο Στρος-Καν το ήξερε. Από… τότε, στο Sofitel.
