Σε στενό οικογενειακό κύκλο αναβιώνει πλέον στον Λαγκαδά Θεσσαλονίκης το έθιμο των Αναστενάρηδων, η πυροβασία με γυμνά πόδια σε πυρακτωμένα κάρβουνα. Οι τελετές ξεκίνησαν χθες και ολοκληρώνονται αύριο το βράδυ.Του Φώτη Κουτσαμπάρη
fkoutsamparis@makthes.gr
Οι προετοιμασίες ξεκίνησαν το βράδυ της Κυριακής με χορό υπό τους ήχους λύρας και νταουλιού και με αγρυπνία σε δύο κονάκια, δηλαδή στους χώρους όπου φυλάσσονται οι αναστενάρικες εικόνες των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, τα «αμανέτια», πολύχρωμα μαντίλια που θεωρούνται ιερά, και τα μουσικά όργανα. Η συμμετοχή ήταν μικρή, γεγονός που αποδίδεται στη μεγάλη ηλικία των αναστενάρηδων και σε εκδήλωση διαφωνιών μεταξύ τους ως προς τη δημοσιοποίηση ή όχι της ιεροτελεστίας. Η πυροβασία έγινε χθες βράδυ στα αλώνια, τις αυλές πίσω από τα κονάκια, και σε αυλές σπιτιών.
Στον δήμο Λαγκαδά απέμειναν δύο ομάδες αναστενάρηδων, η πρώτη με κονάκι κοντά στα κοιμητήρια στην περιοχή Αγίου Παντελεήμονα και η δεύτερη -γνωστή με το όνομα του αρχιαναστενάρη Αναστάσιου Γκαϊτατζή- στον οικισμό Παπακυριαζή. Στόχος της δημοτικής αρχής Λαγκαδά είναι να οργανώσει μια κεντρική τελετή σε συνεργασία με τους αρχιαναστενάρηδες. «Μέχρι πριν είκοσι χρόνια το έθιμο αναβίωνε σε μια μεγάλη αλάνα του Λαγκαδά, όπου γινόταν πυροβασία από όλες τις οικογένειες των αναστενάρηδων. Τώρα η τελετή γίνεται από λίγες οικογένειες. Επιθυμία του δημάρχου μας είναι να αναβιώσει το έθιμο σε δημόσια θέα. Προτείνουμε μάλιστα την έκταση των Λουτρών», αναφέρει στη «Μ» ο Κωνσταντίνος Τσακαλίδης, διευθύνων σύμβουλος Λουτρών Λαγκαδά, όπου αυτή την περίοδο πραγματοποιείται η τοπική εμποροπανήγυρη.
Στον δήμο Λαγκαδά απέμειναν δύο ομάδες αναστενάρηδων, η πρώτη με κονάκι κοντά στα κοιμητήρια στην περιοχή Αγίου Παντελεήμονα και η δεύτερη -γνωστή με το όνομα του αρχιαναστενάρη Αναστάσιου Γκαϊτατζή- στον οικισμό Παπακυριαζή. Στόχος της δημοτικής αρχής Λαγκαδά είναι να οργανώσει μια κεντρική τελετή σε συνεργασία με τους αρχιαναστενάρηδες. «Μέχρι πριν είκοσι χρόνια το έθιμο αναβίωνε σε μια μεγάλη αλάνα του Λαγκαδά, όπου γινόταν πυροβασία από όλες τις οικογένειες των αναστενάρηδων. Τώρα η τελετή γίνεται από λίγες οικογένειες. Επιθυμία του δημάρχου μας είναι να αναβιώσει το έθιμο σε δημόσια θέα. Προτείνουμε μάλιστα την έκταση των Λουτρών», αναφέρει στη «Μ» ο Κωνσταντίνος Τσακαλίδης, διευθύνων σύμβουλος Λουτρών Λαγκαδά, όπου αυτή την περίοδο πραγματοποιείται η τοπική εμποροπανήγυρη.
Από την ανατολική Θράκη
Το έθιμο τελούνταν στην επαρχία της Σωζοαγαθουπόλεως στη βορειοανατολική Θράκη και συγκεκριμένα στο χωριό Κωστί. Ο θρύλος αναφέρει ότι η εκκλησία του Κωστί, αφιερωμένη στους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη, πήρε φωτιά, και οι κάτοικοι προσπαθώντας να σώσουν τις εικόνες και τα ιερά κειμήλια μπήκαν μέσα στον φλεγόμενο ναό και απομάκρυναν ό,τι βρήκαν μπροστά τους. Έπειτα διαπίστωσαν ότι κανείς δεν τραυματίστηκε ή κάηκε, γεγονός που απέδωσαν στη χάρη των Αγίων και έτσι καθιερώθηκε το έθιμο.
Το 1923, με την ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας (βάσει της συνθήκης της Λοζάνης), οι κάτοικοι αυτής της περιοχής της Θράκης εγκαταστάθηκαν στη Μακεδονία, όπου και μετέφεραν στοιχεία της λαϊκής τους παράδοσης, όπως τα αναστενάρια.
Το έθιμο αναβιώνει επίσης στην Αγία Ελένη και την Κερκίνη Σερρών, στη Μελίκη Ημαθίας και στη Μαυρολεύκη Δράμας.
Δείτε το βίντεο απο την περσινή εκδήλωση στο κονάκι
