«Μπουονασέρα πρίντσιπε!» κραύγασαν κοντά 2.000 άτομα στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης για τον Ρομπέρτο Μπενίνι. Η αίθουσα τελετών της παλιάς Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ, με χωρητικότητα περί τα 650 άτομα, ξεχείλισε από κόσμο (πολλοί έμειναν απ’ έξω) σε μια τελετή με τέτοια πολυκοσμία που οι τοίχοι της είχαν να δουν από την εποχή που ο αείμνηστος Μανόλης Ανδρόνικος ανακοίνωνε τα ευρήματα των βασιλικών τάφων της Βεργίνας (1977).
«Roberto, Roberto, Roberto!» φώναζαν ή μάλλον αλάλαζαν τα πλήθη και ο 61χρονος ιταλός παραμυθάς ανταπέδωσε ελληνικότατα και από στήθους – όπως απαγγέλλει τον Δάντη και τη «Θεία Κωμωδία» του – «ευχαριστώ, ευχαριστώ, ευχαριστώ. Γεια σας, γεια σας, αγαπημένοι φίλοι. Θέλω να σας φιλήσω όλους στο στόμα. Αυτή είναι μεγάλη χαρά. Η καρδιά μου χτυπάει πολύ δυνατά».
Θύμιζε την πρώτη σκηνή από το «Σινεμά ο παράδεισος» τού συμπατριώτη του Τζουζέπε Τορνατόρε η εικόνα της αίθουσας. Εκεί που στην ασπρόμαυρη δεκαετία του ‘50, προκειμένου να δουν το θαύμα του σινεμά, συγκεντρωνόταν ένα πολύχρωμο, ετερόκλητο πλήθος.
Κι ο 61χρονος πλέον Ρομπέρτο Μπενίνι, γιος αγροτών από την Τοσκάνη, ο απόφοιτος σχολής λογιστών, ο διαβολάκος, ο Τίγρης, ο Πινόκιο, μάς το ανταπέδωσε. Ορθιος, ανεμίζοντας το καπέλο και την τήβεννο με την οποία τον έντυσαν οι πρυτανικές Αρχές του ΑΠΘ. Με δεκάδες μούτες, υποκλίσεις, υποδυόμενος την πιο διάσημη... μαριονέτα του κόσμου. Τον εαυτό του.
Το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης τίμησε τον Ρομπέρτο Μπενίνι που «αφιέρωσε τη ζωή του στις τέχνες και τα γράμματα, συνδύασε τον ιταλικό πολιτισμό με το πρωτοποριακό του πνεύμα», τον ιταλό ηθοποιό, παραμυθά, απόγονο της παράδοσης των giullari (των γελωτοποιών του 13ου αιώνα) και της commedia del arte, απ’ όπου αντλεί την κυτταρική καλλιτεχνική του καταγωγή», όπως τόνιζαν οι εισηγητές, η πρόεδρος και καθηγήτρια του Τμήματος Ιταλικών Σπουδών του ΑΠΘ. Και τον αναγόρευσαν επίτιμο διδάκτορα «για την εξαιρετική καλλιτεχνική του διαδρομή και το πρωτοποριακό εκφραστικό του πνεύμα σε αρμονικό συνδυασμό με την ιταλική κουλτούρα». «Ερχομαι για πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη. Με αντιμετωπίσατε σαν πρίγκιπα. Φάε - φάε, πιες - πιες… Σας ευχαριστώ. Κάθε φορά που περνάω πάνω από την Ελλάδα, με το αεροπλάνο, σκύβω με ευλάβεια. Ξέρω πως έχετε οικονομικά προβλήματα. Εχουμε κι εμείς. Μόνο που όλος ο κόσμος, εμείς, η Ευρώπη, οι άλλοι χρωστάνε στην Ελλάδα. Τα πάντα. Δεν είναι η Ελλάδα που χρωστάει». Και το πλήθος χειροκροτούσε μέσα κι έξω από την αίθουσα, στους διαδρόμους τριών ορόφων του κτιρίου της Φιλοσοφικής Σχολής όπου είχαν τοποθετηθεί από νωρίς γιγαντοοθόνες.
Στο μεταξύ, αν και είχε απαγορευτεί αρχικά η είσοδος στους φωτογράφους, που ήρθαν αντιμέτωποι με περισσότερους από δέκα άνδρες της προσωπικής φρουράς του, όπως και η βιντεοσκόπηση, τελικά καμία από τις απαγορεύσεις δεν ίσχυσε. Ολα έγιναν ιταλικά. Και ολίγον ελληνικά. Και πάντως... μπενινικά.
Κι ύστερα, όταν ο επίτιμος διδάκτορας της Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας κατέβηκε από το έδρανο όπου είχε σκαρφαλώσει ενθουσιασμένος από τις τιμές, τα μπράβο, τα σφυρίγματα, τα χειροκροτήματα, μίλησε για τη Θεσσαλονίκη που γνώριζε μόνο από την προς «Προς Θεσσαλονικείς» επιστολή του Αποστόλου Παύλου, μίλησε ξανά για την οικονομική κρίση, για τους τοκογλύφους κι επέλεξε από το «Tutto Dante» και τη «Θεία Κωμωδία», τον «Εβδομο Κύκλο της Κολάσεως» όπου είναι καταδικασμένοι οι βίαιοι να περιφέρονται σε μια πυρακτωμένη έρημο κάτω από πύρινη βροχή, καθώς «η τοκογλυφία προσβάλλει τη Θεία καλοσύνη» και γιατί «ο τοκογλύφος προσβάλλει τη φύση και την τέχνη» (Ασμα XI).
Eglimatikotita
