Οι ανακαλύψεις της Αστρονομίας το 2011

To 2011 βρέθηκαν νέοι εξωπλανήτες που είτε μοιάζουν με τη Γη σε διαστάσεις, αλλά είναι πολύ καυτοί είτε είναι αρκετά μεγαλύτεροι σε σχέση με το δικό μας πλανήτη

Του Τάσου Σαράντη

Ως έτος με εντυπωσιακές ανακαλύψεις για την επιστήμη της Αστρονομίας και του Διαστήματος χαρακτηρίζεται το 2011, σύμφωνα με την αξιολόγηση του κατ' εξοχήν εξειδικευμένου διαδικτυακού τόπου Space.com.

To 2011 βρέθηκαν νέοι εξωπλανήτες που είτε μοιάζουν με τη Γη σε διαστάσεις, αλλά είναι πολύ καυτοί (άρα δεν ανήκουν στην «κατοικήσιμη ζώνη»), είτε ανήκουν μεν σε αυτήν, αλλά είναι αρκετά μεγαλύτεροι σε σχέση με το δικό μας πλανήτη, όπως ο Κέπλερ-22b σε απόσταση 600 ετών φωτός από τη Γη. Μέχρι σήμερα έχει επιβεβαιωθεί η ύπαρξη περίπου 730 εξωπλανητών.

Ενα νέο μικρό φεγγάρι, το τέταρτο, ανακαλύφθηκε από το διαστημικό τηλεσκόπιο «Χαμπλ» γύρω από το νάνο πλανήτη Πλούτωνα και πήρε την προσωρινή ονομασία Ρ4. Το σκάφος «Νέοι Ορίζοντες» βρίσκεται ήδη καθ' οδόν για τον Πλούτωνα και αναμένεται να φθάσει εκεί το 2015, στο πλαίσιο της μελέτης των εσχατιών του ηλιακού μας συστήματος.

Υστερα από ταξίδι 6,5 ετών, το σκάφος «Αγγελιοφόρος» της NASA έφθασε το Μάρτιο του 2011 στον Ερμή και έγινε το πρώτο που τέθηκε ποτέ σε τροχιά γύρω του.

Τρεις αστροφυσικοί (Σαούλ Περλμούτερ-Πανεπιστήμιο Καλιφόρνια/Μπέρκλεϊ, Μπράιαν Σμιτ - Αυστραλιανό Εθνικό Πανεπιστήμιο και Ανταμ Ρις-Πανεπιστήμιο Τζον Χόπκινς) πήραν το Νόμπελ Φυσικής για την ανακάλυψή τους ότι το σύμπαν διαστέλλεται με επιταχυνόμενο ρυθμό.

Υστερα από μια μακρά περίοδο ησυχίας, το 2011 ο Ηλιος «ξύπνησε» και άρχισε να στέλνει περιοδικές εκρήξεις ενέργειας (και) προς τη Γη.

Ο παγωμένος κομήτης Ελένιν τρύ-πωσε στο εσωτερικό του ηλιακού μας συστήματος πυροδοτώντας καταστροφολογικά σενάρια, ιδίως στο διαδίκτυο, που όμως δεν επαληθεύτηκαν.

Οι αστεροειδείς ήρθαν στο προσκήνιο, καθώς το σκάφος «Αυγή» της NASA έφτασε στο γιγάντιο αστεροειδή «Εστία» και άρχισε να τον μελετά, μεταδίδοντας και τις πρώτες εντυπωσιακές φωτογραφίες.

Το 2011 η NASA μείωσε κατά περίπου 50%, σε 19.500, τους μεσαίου μεγέθους αστεροειδείς που αποτελούν δυνητικό κίνδυνο για τη Γη, όμως ανακοίνωσε ότι χιλιάδες ακόμα δεν έχουν εντοπισθεί.

Τη χρονιά που φεύγει είχαμε και την ανεξέλεγκτη πτώση δύο δορυφόρων, ενός μετεωρολογικού 6,5 τόνων της NASA σε μέγεθος λεωφορείου και ενός γερμανικού 2,7 τόνων. Μάλλον στις αρχές του 2012, αναμένεται να πέσει και το επίσης εκτός ελέγχου ρωσικό σκάφος «Φόβος» που προοριζόταν για τον Αρη.

Το 2011 σηματοδότησε το τέλος εποχής για τα διαστημικά λεωφορεία των ΗΠΑ.

Φέτος η Κίνα, για πρώτη φορά, έθεσε σε χαμηλή τροχιά δύο συνδεδεμένα ρομποτικά διαστημικά σκάφη γύρω από τη Γη.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, επιτέλους, κατάφερε να θέσει σε τροχιά τους πρώτους δορυφόρους του συστήματος πλοήγησης «Galileo» (Γαλιλαίος).

Αυτή τη χρονιά, εξάλλου, εορτάστηκαν τα 50 χρόνια ανθρώπινων πτήσεων στο Διάστημα, που ξεκίνησαν με το Σοβιετικό Γιούρι Γκαγκάριν στις 12/4/1961.

Τι περιμένουμε το 2012
Το διαστημικό τηλεσκόπιο «Κέπλερ» της NASA (το οποίο στους 16 μήνες της λειτουργίας του «είδε» κιόλας 2.326 πιθανούς εξωπλανήτες), θα συνεχίσει να ανακαλύπτει μαζικά νέους πλανήτες εκτός του ηλιακού μας συστήματος. Ορισμένοι επιστήμονες δεν αποκλείουν ότι το 2012 θα εντοπίσουν την πρώτη πραγματική «δίδυμη» της Γης, ένα μακρινό πλανήτη που θα έχει ίδιες διαστάσεις με τον δικό μας και, ταυτόχρονα, θα βρίσκεται στην ιδανική απόσταση από τον ήλιο του, οπότε μπορεί να διαθέτει νερό και να φιλοξενεί ζωή.

Το Φεβρουάριο θα τεθεί σε λειτουργία ένα ισχυρό παρατηρητήριο της ΝΑSA, το NuSTAR (Nuclear Spectroscopic Telescope Array), που θα επιτρέψει στους αστρονόμους να μελετήσουν καλύτερα τις ακτίνες-Χ υψηλής ενέργειας στο σύμπαν. Η Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία επίσης θα εκτοξεύσει τον Αύγουστο ένα νέο σκάφος, το RBSP (Radiation Belt Storm Pro-be), με αποστολή να ρίξει φως στην επίδραση του ήλιου στη Γη και στον πέριξ διαστημικό χώρο της.

Η NASA θα εκτοξεύσει το Δεκέμβριο το σκάφος IRIS (Interface Region Imaging Spectrograph), για να μελετήσει την ενέργεια που μεταφέρουν το ηλιακό στέμμα και ο ηλιακός άνεμος. Η Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία (ESA) θα στείλει στο Διάστημα την αποστολή «Swarm», μια συστοιχία τριών δορυφόρων που θα μελετήσουν το γήινο μαγνητικό πεδίο από υψόμετρο 450-550 χλμ.

Τον Αύγουστο αναμένεται να φτάσει στον Αρη το μεγαλύτερο όχημα-κινητό επιστημονικό εργαστήριο της NASA που έχει σταλεί ποτέ, με βάρος ένα τόνο και μέγεθος αυτοκινήτου, στο πλαίσιο της φιλόδοξης αποστολής «Mars Science Laboratory», που εκτοξεύτηκε φέτος το Νοέμβριο με στόχο να αναζητήσει ίχνη ζωής στον «κόκκινο πλανήτη».

Το 2012, στις 6 Ιουνίου, θα συμβεί ένα αστρονομικό φαινόμενο που για τελευταία φορά είχε συμβεί το 2004 (και δεν θα ξανασυμβεί έως το 2117). Αφορά τη διέλευση της Αφροδίτης ανάμεσα στον Ήλιο και τη Γη, κάτι που θα μπορεί να παρατηρήσει ο καθένας με τις δέουσες προφυλάξεις για τα μάτια του.

Αλματα...
Υστερα από ταξίδι 6,5 ετών, το σκάφος «Αγγελιοφόρος» της NASA έφθασε το Μάρτιο του 2011 στον Ερμή.

Ο Ηλιος «ξύπνησε» και άρχισε να στέλνει περιοδικές εκρήξεις ενέργειας (και) προς τη Γη.

Το σκάφος «Αυγή» της NASA έφτασε στο γιγάντιο αστεροειδή «Εστία» και άρχισε να τον μελετά.

Το 2011 η NASA μείωσε σε 19.500, τους μεσαίου μεγέθους αστεροειδείς που αποτελούν δυνητικό κίνδυνο για τη Γη.

Το 2011 σηματοδότησε το τέλος εποχής για τα διαστημικά λεωφο- ρεία των ΗΠΑ.

Η Κίνα έθεσε σε τροχιά δύο ρομποτικά διαστημι- κά σκάφη.

Η Ε.Ε. επιτέλους κατάφερε να θέσει σε τροχιά τους δορυφόρους του «Galileo».