Τη χρονιά που πέρασε μια από τις βασικές ενασχολήσεις μου ήταν η αντιμετώπιση πάρα πολλών περιστατικών με νευρική ανορεξία.
Μέσα από θητεία μου στη Μονάδα Εφηβικής Υγείας του Νοσοκομείου Παίδων Αγλαΐα Κυριακού διαπίστωσα ότι πρόκειται για ένα πρόβλημα που έχει αρχίσει να παίρνει τεράστιες διαστάσεις και στη χώρα μας. Φέτος το καλοκαίρι, κατά την επίσκεψή μου σε διάφορες πλαζ συνειδητοποίησα ότι υπάρχουν τόσα πολλά νέα κορίτσια που οδηγούνται με μαθηματική ακρίβεια στον κυκεώνα αυτής της ασθένειας.
Η νευρική ανορεξία είναι μια ανοιχτή πληγή που όσο παραμένει ανοιχτή μολύνεται συνεχώς και διαρκώς. Αν όλα αυτά τα νέα κορίτσια και οι οικογένειές τους έβλεπαν αυτή τη μολυσμένη πληγή σίγουρα θα τη φρόντιζαν αμέσως.
Το μεγάλο πρόβλημα όμως είναι ότι αυτή η μολυσμένη πληγή είναι μια εσωτερική πληγή. Μια βαθιά εσωτερική πληγή που θα εξωτερικεύσει έπειτα μήνες τα συμπτώματά της και ήδη θα έχει μολύνει σχεδόν ανεπανόρθωτα τόσο το σώμα όσο και το μυαλό.
Ας πάρουμε μια ιδέα για το προσωπικό βίωμα μιας νέας γυναίκας όπως μα το περιέγραψε σε μια επιστολή που ήρθε στα χέρια μας. Αγαπήσατε το σώμα σας…
Καλημέρα σας Είμαι 20 χρόνων και από τα 19 μου έχω προβλήματα διατροφής. Ξεκίνησα με νευρική ανορεξία και κατέληξα στη νευρική βουλιμία.
Αρχικά ήμουν φυσιολογική, λεπτή βέβαια (58-60)κιλά με ύψος 1.75.στη συνέχεια και σε σχετικά σύντομο διάστημα έχασα αρκετά κιλά και έφτασα στα 51.
Καταλαβαίνετε πως ήμουν αρκετά αδύνατη, τόσο ώστε να μου κοπεί η περίοδος για κάποιους μήνες. Από εκείνο το σημείο και μετά η ανορεξία άρχισε να εναλλάσσεται με βουλιμικά επεισόδια και γίνονταν όλο και πιο συχνά.
Από τον Απρίλιο έως και τον Σεπτέμβριο δεν είχα φάει ούτε μια φορά φυσιολογικά. Η δεν θα έτρωγα τίποτα για 3 η και 4 μέρες η θα έτρωγα τα πάντα.
Είχα επιχειρήσει να κάνω και εμετό ανεπιτυχώς, ευτυχώς. Μέχρι το Σεπτέμβριο το βάρος μου είχε επανέλθει στα κανονικά του επίπεδα, χωρίς βέβαια εγώ να θέλω κάτι τέτοιο.
Ήμουν 58-60κιλα και η περίοδος μου ξαναήρθε, όμως εγώ υπέφερα. Ήθελα να χάσω οπωσδήποτε βάρος. Πίστευα πως ήμουν χοντρή. Και τότε έφθασα στο άλλο άκρο.
Για 2 εβδομάδας ήμουν κλεισμένη στο σπίτι κι έτρωγα όλη μέρα. Πήρα 14 κιλά σε 2 εβδομάδες. Είχα φτάσει στο έσχατο σημείο. Τελικά και με την παρότρυνση των δικών μου πήγα σε μια ψυχολόγο, και τώρα μετά από τόσους μήνες νιώθω καλύτερα.
Έχω αρχίσει και να χάνω βάρος. Ο στόχος μου είναι να φτάσω στα παλιά μου κιλά και να σταθεροποιηθώ εκεί. Η αλήθεια είναι ότι πολλές φορές φοβάμαι πως δεν θα τα καταφέρω, αλλά θέλω να πιστεύω πως εγώ θα βγω νικήτρια από όλο αυτό.
Θα ήθελα να κάνω έκκληση στις κοπέλες Και ιδιαίτερα στις μικρότερες να αγαπήσουν το σώμα τους όπως είναι με τις ιδιαιτερότητές του και να μην ξεχνάνε ότι η πραγματική αμορφία πρέπει να συνοδεύεται και από την υγεία.
Επιστολές σαν και αυτή της Νανάς μας έχουν απασχολήσει πάρα πολλές φορές στο παρελθόν. Η Νανά περιγράφει με απόλυτη ακρίβεια το ψυχολογικό δράμα που πέρασαν και που περνούν χιλιάδες νέες κοπέλες ακόμα και αυτή τη στιγμή που διαβάζετε αυτά τα λόγια.
Τόσο στη νευρική ανορεξία όσο και στη νευρική βουλιμία τα βασικά αίτια είναι κυρίως ψυχογενή. Μια ψυχογενής διαταραχή -που μπορεί να οφείλεται σε πάρα πολλά και διαφορετικά αίτια- έχει ως αποτέλεσμα να προκαλεί στο άτομο μια αλλοίωση της εικόνας του σώματός του.
Οι ψυχογενείς αιτίες που παραμένουν άλυτες και αδιαπραγμάτευτες για μικρότερο ή μεγαλύτερο διάστημα ωθούν το άτομο προς κάποια υπερβολή.
Συγκεκριμένα, εδώ, η εκτόνωση της συναισθηματικής έντασης στρέφεται λανθασμένα προς το σώμα, είτε εκφράζεται μέσω της υπερφαγίας είτε μέσω της ασιτίας.
Αυτή η διαστρέβλωση της εικόνας, μέσω του εγκεφάλου, έχει ως επακόλουθο για το άτομο να μην μπορεί να ισορροπήσει μεταξύ του πραγματικού – ορθού και του φανταστικού – επιθυμητού.
Αν και το θέμα αυτό χρειάζεται πολύ κουβέντα ακόμα για να αναπτυχθεί, θα θέλαμε να επικεντρωθούμε σε δυο τρία πολύ συγκεκριμένα σημεία σε αυτή την επιστολή.
Καταρχάς γίνεται σαφές και από τη Νανά, ότι χρειάσθηκε βοήθεια από την ψυχολόγο της μέχρι να της γίνει ξεκάθαρο ότι το σώμα της ήταν ο άτυχος αποδέκτης της αυτοκαταστροφικής μανίας και σαφώς αντιλαμβάνεται πως θα χρειασθεί να λάβει περαιτέρω βοήθεια μέχρι να ξεκαθαρίσει όλα αυτά που της έχουν δημιουργήσει σύγχυση στο μυαλό και την ψυχή της.
Ένα άλλο σημαντικό που αναφέρει η Νανά είναι πως σε ένα συγκεκριμένο βάρος έχασε την περίοδό της και στο ίδιο συγκεκριμένο βάρος της ξαναήρθε.
Αυτό πραγματικά θα θέλαμε να μείνει τουλάχιστον στο μυαλό όλων των κοριτσιών που επιζητούν να χάσουν όλο και περισσότερο βάρος αλλά και όλων όσων περιβάλουν αυτά τα κορίτσια.
Η περίοδος σε συνάρτηση με το συγκεκριμένο βάρος που χάνεται ή επανεμφανίζεται είναι το σημείο αναφοράς για το κατώτατο επιτρεπτό όριο που επιτρέπεται να φθάσει μια νέα γυναίκα.
Από εκεί και κάτω η απώλεια της περιόδου είναι δεδομένη και οι επιπτώσεις στην υγεία εάν αυτό διαρκέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα σχεδόν ανεπανόρθωτες.
Η ανάπτυξη στις έφηβες κοπέλες διακόπτεται, μεγάλες μυϊκές ομάδας όπως το συκώτι, η καρδιά, τα νεφρά αποσυντίθεται, ξεκινάει η αποδόμηση των οστών από ασβέστιο αυξάνοντας την πιθανότητα οστεοπορωτικών καταγμάτων και ο εγκέφαλος ελαττώνει σημαντικά τις λειτουργίες του μέχρι που μπορεί να φθάσει και σε πλήρη έλλειψη επικοινωνίας με το περιβάλλον του.
Αυτό το κομβικό βάρος είναι το σημείο μηδέν το οποίο με κανένα τρόπο δεν πρέπει να ελαττωθεί και είναι απολύτως προσωπικό για κάθε νέα γυναίκα.
Αυτό το καθοριστικό βάρος πρέπει να ελέγχεται συνεχώς και να παραμένει τουλάχιστον σταθερό προσδίδοντας μια σταθερή και μηνιαία περίοδο με μια καλή -περίπου πενθήμερη- ροή αίματος.
Εδώ πολύ συχνά εμπλέκονται και μια μεγάλη μερίδα από ανεγκέφαλους αυτοαποκαλούμενους διαιτολόγους που χωρίς να μελετήσουν ή χωρίς καν να λάβουν υπόψη τους το ιατρικό ιστορικό κάθε νέας γυναίκας –και όχι μόνο- είναι πάντα πρόθυμοι να δώσουν οποιασδήποτε μορφή δίαιτας εφόσον αυτό επιθυμεί η πελάτης τους, αδιαφορώντας για όλες τις επικίνδυνες παρενέργειες.
Ο ρόλος του διαιτολόγου σε κάθε τέτοια περίπτωση είναι σε πρώτη φάση να σταματήσει τις επερχόμενες συνέπειες από την απώλεια της περιόδου και να καθοδηγήσει τη νέα γυναίκα προς το κατάλληλο βάρος ώστε να αρχίσει και πάλι να λειτουργεί φυσιολογικά η γυναικεία της φύση.
Στη συνέχεια μέσα από την επαφή, την κουβέντα και σχέση εμπιστοσύνης που θα αναπτυχθεί ο διαιτολόγος θα εκπαιδεύσει με τον πιο κατάλληλο τρόπο τη νέα γυναίκα ώστε να αποκτήσει ορθές συνήθειες διατροφής και φυσικά πάντα με την παράλληλη ψυχολογική υποστήριξη από εξειδικευμένο ψυχολόγο.Τέλος θα θέλαμε να επικεντρωθούμε στην τελευταία φράση – έκκληση της Νανάς προς όλες τις νέες κοπέλες και απλώς θα θέλαμε να επαναλάβουμε τα λόγια της.
«Θα ήθελα να κάνω έκκληση στις κοπέλες και ιδιαίτερα στις μικρότερες να αγαπήσουν το σώμα τους όπως είναι με τις ιδιαιτερότητές του και να μην ξεχνάνε ότι η πραγματική ομορφιά πρέπει να συνοδεύεται και από την υγεία».
Συμφωνούμε απόλυτα μαζί σου Νανά και πραγματικά σε ευχαριστούμε για την επιστολή σου και την ευκαιρία που μας έδωσες να σχολιάσουμε ένα τόσο σημαντικό θέμα.
Ευάγγελος Ζουμπανέας
Διατροφολόγος Διαιτολόγος Μέλος και ιδρυτής της επιστημονικής ομάδας Διατροφή
Διευθύνων Σύμβουλος Κέντρου Εκπαίδευσης & Αντιμετώπισης Διατροφικών Διαταραχών
