Παρασκευή 19 Αυγούστου 2011

Τα πολιτικά γενέθλια του μεσαίου χώρου


ΜΑΡΙΚΑ ΛΥΣΙΑΝΘΗ
Λίγο μετά τις εκλογές του 1992, όταν ο Μπιλ Κλίντον κατάφερε να κερδίσει τον Τζορτζ Μπους τον πρεσβύτερο, και να επαναφέρει τους Δημοκρατικούς στον Λευκό Οίκο, μετά από δώδεκα ολόκληρα χρόνια, ένα από τα πιο γνωστά ανέκδοτα που κυκλοφορούσαν στις ΗΠΑ, αφορούσε την τότε Πρώτη Κυρία.
Η Χίλαρι Ρόνταμ Κλίντον εθεωρείτο το μυαλό και το σθένος πίσω από τη χαρισματική φυσιογνωμία του πρώην Κυβερνήτη του Άρκανσα, που έμοιαζε τόσο πολύ με τον Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι. Σύμφωνα λοιπόν με την αφήγηση του ανέκδοτου, ο Μπιλ και η Χίλαρι βλέπουν από το παράθυρο του αυτοκινήτου τους έναν υπάλληλο πρατηρίου βενζίνης. Η Χίλαρι αποκαλύπτει στον σύζυγό της ότι στο παρελθόν είχε δεσμό μαζί του. «Αν δεν σε είχα παντρευτεί, θα ήσουν σήμερα μαζί του, στο βενζινάδικο», της είπε ο Μπιλ. «Όχι. Αν τον είχα παντρευτεί, θα ήταν εκείνος σήμερα Πρόεδρος των ΗΠΑ, και όχι εσύ», του απαντά η Χίλαρι.
Η ίδια η ζωή, έμελλε να διαψεύσει εκείνο το ανέκδοτο. Ο Μπιλ Κλίντον, που γεννήθηκε σαν σήμερα στις 19 Αυγούστου 1946, έγινε ο 42ος Πρόεδρος των ΗΠΑ, ο μόνος Δημοκρατικός μετά τον Φραγκλίνο Ρούσβελτ, τον Πρόεδρο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, που παρέμεινε στον Λευκό Οίκο για δυο θητείες. Και παρά τα σκάνδαλα, ερωτικού περιεχομένου, με τα οποία συνδέθηκε το δεύτερο μισό της θητείας του, όταν παρέδωσε τα κλειδιά του Λευκού Οίκου στον Τζορτζ Μπους τον νεώτερο, οι δημοσκοπήσεις έδειξαν ότι ο Μπιλ Κλίντον ήταν ο Πρόεδρος με τη μεγαλύτερη αποδοχή από κάθε άλλον, στην πολιτική ιστορία των ΗΠΑ, τότε που… μετράει. Δηλαδή, στην ολοκλήρωση της θητείας του.
Ο Μπιλ Κλίντον είχε τις… στιγμές του. Κατάφερε να κερδίσει τον πατέρα Μπους, επενδύοντας στην αγωνία των Αμερικανών για την οικονομία. Στη δε οκταετή θητεία του, πέτυχε να δώσει στην αμερικανική οικονομία ιλιγγιώδεις ρυθμούς ανάπτυξης, που η Ουάσινγκτον είχε να ζήσει από την εποχή του Ρόναλντ Ρέιγκαν.
Ο Κλίντον προσωποποίησε την επέλαση της γενιάς των σαραντάρηδων, στην πολιτική ζωή της μεγαλύτερης υπερδύναμης του πλανήτη. Έκτοτε, η πολιτική ηγεσία έπαψε να είναι συνώνυμο της… 3ης ηλικίας. Και οι κοινωνίες που σέβονται τον εαυτό τους, κοιτάζουν πάντα προς τα πίσω, στις γενιές που έρχονται, και όχι σε εκείνες που έχουν φθαρεί, ή μοιάζουν με καμένα χαρτιά.
Ο θαυμαστής του JFK, που κάποτε πρόλαβε να του σφίξει το χέρι όμως, πέρασε στην ιστορία περισσότερο για έναν άλλο λόγο: Υπήρξε ο εμπνευστής και ενσαρκωτής του «μεσαίου χώρου», της πολιτικής μεθοδολογίας που στηρίχτηκε στη θεωρία της Τριγωνοποίησης, και έμελλε έκτοτε, από το 1992 μέχρι και σήμερα, να αποτελεί την κυρίαρχη πολιτική στρατηγική για την κατάληψη της εξουσίας και την εδραίωση σε αυτή.
Ο Κλίντον κατάλαβε εγκαίρως ότι έπρεπε να συνθέσει τις κοινές ανησυχίες της αμερικανικής κοινωνίας, πέρα και πάνω από κόμματα. Όχι με απολιτίκ διάθεση. Ούτε με δήθεν, επιδερμικές και αίολες συναινέσεις. Ο Μπιλ Κλίντον προχώρησε σε βαθιές ρήξεις. Με το κατεστημένο του Δημοκρατικού Κόμματος. Με τον αρτηριοσκληρωτισμό των Ρεπουμπλικανών. Ουσιαστικά, παραμέρισε και τα δυο παραδοσιακά κόμματα εξουσίας, και επέβαλε τον εαυτό του εκπρόσωπο του «κοινωνικού κέντρου». Καλώντας όλους τους Αμερικανούς να τον ακολουθήσουν. Όχι επειδή απεμπόλισε τις αρχές του. Αλλά επειδή τους έπεισε ότι ήταν οι πλέον ορθές. Δεν προσέφερε συναίνεση. Έκανε δημιουργικές ρήξεις. Και επένδυσε στη σύνθεση, που είναι μια βαθιά πολιτική πράξη, σε σχέση με τη συναίνεση που θυμίζει… κατηχητικό.
Το μοντέλο Κλίντον έμελλε έκτοτε να κυριαρχήσει στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή, καθώς το ασπάστηκαν τόσο η Κεντροδεξιά όσο και η Κεντροαριστερά. Προσαρμόζοντάς το, κάθε φορά, στη συγκυρία της στιγμής και τις ανάγκες των κοινωνιών τους. Πάντοτε όμως, με έμφαση στον ηγέτη. Που δεν ήταν συναινετικός, αλλά συγκρουσιακός.
Ίσως γι’ αυτό, ο Μπιλ Κλίντον κατάφερε να περιγράψει με περισσότερη επάρκεια από τους περισσότερους άλλους που το αποτόλμησαν, τον ορισμό της επιτυχίας: «Επιτυχία δεν είναι η μέθοδος με την οποία μπορούμε να μετρήσουμε έναν άνθρωπο. Επιτυχία είναι ο θρίαμβος απέναντι σε εκείνους που κάνουν σκοπό της ζωής τους, να τον κρατήσουν πίσω, και να τον εμποδίσουν». Ο Κλίντον τα κατάφερε. Προσθέτοντας στα «θύματα» και τη Χίλαρι…