Ο αγαπημένος καφές των Ελλήνων -και όχι μόνο- “γεννήθηκε” στη διάρκεια της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης το 1957.
Πλέον θα αρχίσει να “μιλά” και ρωσικά.
..Δεν είναι τυχαίο ότι η Θεσσαλονίκη αποκαλείται “Φραπεδούπολη” όπου η ζωή κινείται στους ρυθμούς του…χαλαρά. Δεν είναι, επίσης, τυχαίο ότι η πόλη διαθέτει τις περισσότερες-αναλογικά με το πληθυσμό της- καφετέριες στην χώρα. Οι Θεσσαλονικείς αγαπούν τον καφέ, και συγκεκριμένα το φραπέ που η ιστορία του είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την πόλη.
Μία ιστορία, που λίγοι γνωρίζουν. Η δημιουργία του φραπέ ήταν τυχαία. Κατά τη διάρκεια της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης του 1957 ο αντιπρόσωπος της ελβετικής εταιρίας Νεστλέ στην Ελλάδα Γιάννης Δρίτσας παρουσίαζε ένα νέο προϊόν για παιδιά, ένα σοκολατούχο ρόφημα που παρασκευαζόταν στιγμιαία, με την ανάμειξή του με γάλα και χτυπώντας το στο σέικερ.
Ο Δημήτριος Βακόνδιος, υπάλληλος του Δρίτσα, συνήθιζε να πίνει Nescafe, που ήταν στιγμιαίος καφές και παρασκευαζόταν από τη συγκεκριμένη εταιρεία.
Σε ένα διάλειμμα που έκανε κατά τη διάρκεια της Έκθεσης θέλησε να πιει καφέ, αλλά επειδή δεν έβρισκε ζεστό νερό σκέφτηκε να χρησιμοποιήσει το σέικερ για να φτιάξει τον καφέ του με κρύο νερό. Έβαλε καφέ, ζάχαρη και νερό, τα κούνησε και δημιούργησε τον πρώτο καφέ φραπέ της ιστορίας. Έπειτα από χρόνια δήλωνε ότι δεν μπορούσε να συνειδητοποιήσει πώς ένα απλό πείραμα τον οδήγησε στην εφεύρεση του διασημότερου ροφήματος στην Ελλάδα.
Σήμερα, το φραπέ μπορεί να έχασε μέρος της δημοφιλίας του, εξαιτίας των ξενόφερτων καφέδων (εσπρέσο, καπουτσίνο κ.α.) που προτιμά μεγάλο τμήμα της νεολαίας, σε καμία όμως περίπτωση δεν έπαψε να είναι το πρώτο σε πωλήσεις και κατανάλωση είδος καφέ στη χώρα.
Η γραμματική του φραπέ
Η λέξη frappe είναι γαλλική και σημαίνει χτυπημένος, ανακατεμένος. Ως ξένη λέξη κανονικά δεν κλίνεται. Όμως, σε αντίθεση με τις περισσότερες γαλλικές λέξεις που έχουμε δανειστεί και παραμένουν άκλιτες, στην ονομαστική επικράτησε να αποκτά κατάληξη και να κλίνεται (ο φραπές, του φραπέ, οι φραπέδες κτλ.), κυρίως στην καθομιλουμένη.
Ενίοτε στον προφορικό λόγο απαντάται η μορφή “φραπεδιά”. Δεν είναι λίγοι αυτοί που λένε: “Πιάσε μια φραπεδιά” ή σπανιότερα “φραπεδούμπα”, “φράπα” και “φραπεδοπούλα”. “Φραπόγαλο” είναι καφές φραπέ με γάλα. Όποιον όρο και αν χρησιμοποιήσει κανείς, ένα είναι σίγουρο: Ο καφές φραπέ χαρακτηρίζει την ανεμελιά και συνήθως πίνεται με αργούς ρυθμούς, με παρέα και χαλαρή διάθεση, παίζοντας τάβλι ή συζητώντας περί ανέμων και υδάτων.
Η εξάπλωση του φραπέ στα πέρατα της Γης
Το προϊόν λανσαρίστηκε και έγινε επιτυχία σε όλη την Ελλάδα και καταναλώνεται όλο τον χρόνο. Από τη δεκαετία του '90 είναι το υπ' αριθμόν ένα ρόφημα και στην Κύπρο, όπου συνήθως σερβίρεται αδύνατος, χωρίς πολύ καφέ. Εκτός Ελλάδας ο καφές φραπέ μπορεί να βρεθεί σε όλες τις επίσημες ελληνικές υπηρεσίες και ελληνικές μόνιμες αντιπροσωπείες στο εξωτερικό, σε όλα τα υπό ελληνική σημαία εμπορικά πλοία, καθώς και σε εκείνα των οποίων τα πληρώματα είναι ελληνικά. Επίσης στα αεροπλάνα των ελληνικών αεροπορικών εταιρειών και ξένων που προσεγγίζουν ελληνικά αεροδρόμια, καθώς και σε όλα τα στέκια των Ελλήνων του εξωτερικού. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει σε αρκετά σουπερμάρκετ της Γερμανίας, ενώ ένα παρόμοιο ρόφημα με την ονομασία Frappucino σερβίρεται από την αλυσίδα Starbucks. Όλες, φυσικά, οι δημοφιλείς εκδοχές του καφέ φρέντο κατάγονται από το φραπέ. Φραπέ έχει βρεθεί να προσφέρεται στο Βουκουρέστι, στο Μπιλμπάο της Ισπανίας (απέναντι από το πανεπιστήμιο), όπως και στο Όσλο της Νορβηγίας (στο Μουσείο Mουνχ). Αρκετοί καταστηματάρχες στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης έχουν πάντα διαθέσιμο φραπέ για τους έλληνες τουρίστες-πελάτες τους. Αξιοσημείωτο είναι ότι το περίπτερο της Nescafe στο Hip Hop Kemp, ένα φεστιβάλ hip hop μουσικής που γίνεται κάθε Αύγουστο στο Hradec Kralove της Τσεχίας, σερβίρει και αυτό φραπέ.
Καφές φραπέ πίνεται επίσης σε μικρές ποσότητες στην Ταϊλάνδη, στη Μαλαισία, ενώ τα τελευταία χρόνια οι βαλκάνιοι μετανάστες στην Ελλάδα τον μετέφεραν στις πατρίδες τους (στη Βουλγαρία πολλές φορές χρησιμοποιείται κόκα-κόλα αντί νερού, ενώ στη Σερβία προστίθεται πάντα παγωτό). Χαρακτηριστικό της εξάπλωσής του είναι το γεγονός πως βρέθηκε να προσφέρεται, διαφημιζόμενος μάλιστα στα ελληνικά, ως και σε όαση ερήμου στην Τυνησία.
Η πατροπαράδοτη συνταγή του κλασικού φραπέ
Συστατικά για ένα ποτήρι
•Δύο φουσκωτά κουταλάκια στιγμιαίου καφέ
•Δύο φουσκωτά κουταλάκια ζάχαρη
•Κρύο νερό
•Τρία τέσσερα παγάκια
•15-30 ml (1-2 κουταλιές της σούπας) γάλα εβαπορέ ή φρέσκο, προαιρετικά
Παρασκευή
1.Βάλτε τον καφέ, ζάχαρη (αν θέλετε) και 60ml κρύο νερό σε σέικερ ή μίξερ. Σκεπάστε και χτυπήστε δυνατά επί 30 δευτερόλεπτα ή, αν χρησιμοποιείτε μίξερ (σταθερό ή χειρός), επί 10 δευτερόλεπτα, για να φτιάξετε έναν παχύ, σκούρο μπεζ αφρό.
2.Βάλτε μερικά παγάκια σε ένα ψηλό ποτήρι. Προσθέστε, αν θέλετε, λίγο γάλα. Γεμίστε με κρύο νερό μέχρι ο αφρός φτάσει στα χείλη του ποτηριού. Σερβίρετε το φραπέ με σπαστό καλαμάκι μαζί με ένα ποτήρι νερό.
Ο φραπέ -με μέτρο- κάνει καλό στην υγεία
Ενώ οι περισσότεροι και κυρίως οι νέοι τον προτιμούν για την απόλαυση και τη δροσιστική αίσθηση, λίγοι γνωρίζουν πως ο φραπέ ανήκει στην κατηγορία του στιγμιαίου καφέ και είναι αντίστοιχα πλούσιος σε αντιοξειδωτικά συστατικά.
Τα αντιοξειδωτικά στοιχεία τόσο του ζεστού όσο και του κρύου στιγμιαίου καφέ είναι οι γνωστές σε όλους μας πολυφαινόλες. Συγκεκριμένα ο καφές φραπέ είναι πλούσιος σε χλωρογενικό, καφεϊκό, φερουλικό και p-κουμαρικό οξύ, καθώς και σε μελανοϊδίνες. Στο σύνολό τους τα αντιοξειδωτικά μάχονται κατά της φθοράς που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες στον οργανισμό μας.
Καλός φίλος των ελεύθερων ριζών είναι το κάπνισμα, το στρες, η έκθεση σε περιβαλλοντικούς ρύπους και η υπεριώδης ακτινοβολία του Ηλίου. Αυτό σημαίνει πως η αντιοξειδωτική προστασία το καλοκαίρι είναι μία από τις προτεραιότητές μας, λόγω της μεγαλύτερης έκθεσής μας στην ηλιακή ακτινοβολία.
Παράλληλα, ο φραπέ, όπως και τα υπόλοιπα είδη καφέ, συμβάλλουν στην τόνωση του οργανισμού λόγω της καφεΐνης που περιέχει. Συγκεκριμένα, η καφεΐνη δρα στον οργανισμό αυξάνοντας την προσοχή και τη συγκέντρωση και μειώνοντας την πνευματική κόπωση.
Όσο για τον μύθο του πλούσιου αφρού του καφέ, οι ειδικοί είναι κατηγορηματικοί: Η σύσταση του στιγμιαίου καφέ φραπέ δεν διαφέρει από εκείνη του ζεστού στιγμιαίου καφέ, καθώς και οι δύο παρασκευάζονται από σκόνη στιγμιαίου καφέ και νερό, με τη διαφορά ότι για την παρασκευή του φραπέ απαιτείται το χτύπημά του σε σέικερ ή με τη χρήση ειδικού μηχανήματος ανάμειξης. Με άλλα λόγια ο αφρός του φραπέ δεν είναι τίποτε άλλο από φυσαλίδες αέρα εγκλωβισμένες ανάμεσα σε νερό και καφέ, και αποτελεί ένα απολύτως φυσικό προϊόν.
Ο ελληνικός καφές φραπέ μαθαίνει... ρώσικα
Επιναν φραπέ όλοι μαζί, και οι 15, στην περιστρεφόμενη καφετερία στον πύργο του ΟΤΕ στη Θεσσαλονίκη. Συζητούσαν αυτό που λίγο-πολύ απασχολεί όλους, την οικονομική κατάσταση και τις παρενέργειές της στην καθημερινότητά τους. Κι εκεί που ο προβληματισμός και η κατήφεια είχε κυριεύσει την παρέα, ένας από αυτούς κοίταξε καλά-καλά το ποτήρι με τον καφέ και ρώτησε: Αυτός ο καφές φραπέ που πίνουμε υπάρχει στη Ρωσία;
Η ερώτηση γέννησε την ιδέα του λανσαρίσματος του ελληνικού φραπέ στη ρωσική αγορά, εξηγεί η κ. Τατιάνα Γκορόντνιαγια, διευθύντρια ανάπτυξης της εταιρείας Οργανωτική ΕΠΕ, που έχει αναλάβει το όλο εγχείρημα.
Κουβέντα στην κουβέντα, η παρέα εκείνη, μετά το αρχικό σάστισμα, μέσα σε μία ώρα, εκεί, στην καφετερία του πύργου του ΟΤΕ, με θέα τον Θερμαϊκό, ανέπτυξε ολόκληρη τη στρατηγική τής εξαγωγής του φραπέ στη Ρωσία.
Μας φάνηκε μια απίστευτη ευκαιρία, την οποία βάλαμε επί χάρτου”, είπε η Τατιάνα Γκορόντνιαγια. Η ελληνορωσική επιχείρηση προχώρησε ένα βήμα παραπέρα και δημιούργησε ένα μπλογκ, το “ημερολόγιο της εξαγωγής του φραπέ στη Ρωσία” (Frappe-in-Russia.blogspot.com), που μέσα στις μόλις δύο εβδομάδες της ύπαρξής του προσέλκυσε περίπου 500 επισκέπτες.
“Απευθυνόμαστε, κυρίως, σε επιχειρηματίες που παλεύουν να καταπολεμήσουν την κρίση κάνοντας εξαγωγές προς όλο τον κόσμο. Θέλουμε να λαμβάνουμε συμβουλές από πιο έμπειρους και να ανοίγουμε δρόμο προς τη Ρωσία στους αρχάριους”, αναφέρει η κ. Γκορόντνιαγια.
Εξηγώντας τη βασική ιδέα του εγχειρήματος επισήμανε ότι σήμερα βρίσκεται στο στάδιο της πιστοποίησης (βάσει των σχετικών προτύπων ISO της Ρωσίας) των υλικών που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή του φραπέ, του πλαστικού ποτηριού και του καλαμιού που περιλαμβάνονται στη συσκευασία προς πώληση. Η κ. Γκορόντνιαγια εκτιμά ότι η διαδικασία πιστοποίησης θα ολοκληρωθεί εντός του Αυγούστου, οπότε μέσα στον Σεπτέμβριο θα γίνει η παρουσίαση του προϊόντος σε εκδηλώσεις που προετοιμάζονται σε Μόσχα και Κίεβο.
Πρόσφατη έρευνα καταγράφει το έντονο το ενδιαφέρον των Ελλήνων της Ρωσίας για την προμήθεια του σπαστού φραπέ, είτε για να τον προσφέρουν στα εστιατόριά τους είτε για να τον τοποθετήσουν στα ράφια του μίνι μάρκετ που διατηρούν. Από την ίδια έρευνα προκύπτει ότι όποιος ρώσος τουρίστας επισκέφθηκε την Ελλάδα και δοκίμασε έστω μία φορά τον καφέ φραπέ τού άρεσε, και πριν από την επιστροφή του στα πάτρια εδάφη ρωτούσε αν το συγκεκριμένο προϊόν μπορεί να το βρει σε κάποιο μέρος στη χώρα του.
.
