Το τέλος της μεσαίας τάξης
Όσοι ασχολούνται επαγγελματικά με την παραγωγή αγροτικών προϊόντων, αλλά και όσοι δραστηριοποιούνται στον ευρύτερο χώρο του πρωτογενούς τομέα της οικονομίας (τυποποίηση, μεταποίηση, εμπορία, διακίνηση, εισροές) είναι εκ των πραγμάτων υποχρεωμένοι να διερευνούν σε ποιόν απευθύνεται το προϊόν τους. ποιος είναι ο τελιKOS καταναλωτής του.
Δεν χρειάζεται να έχει κανείς ιδιαίτερα ευαίσθητες «κεραίες» για να αντιληφθεί πως, τα τελευταία χρόνια οι αλλεπάλληλες οικονομικές κρίσεις έχουν αποτελέσει για το παγκοσμιοποιημένο πλέον κεφαλαιοκρατικό σύστημα αφορμή ή και ευκαιρία για μια θεαματική στροφή ως προς την κοινωνική διαστρωμάτωση στις λεγόμενες αναπτυγμένες χώρες. Αυτή η αλλαγή «ρότας» συνίσταται κυρίως με τη διαφαινόμενη συρρίκνωση της μεσαίας αστικής τάξης. Το γιατί το κεφαλαιοκρατικό σύστημα καταστρέφει, το πρώην ιδιαίτερα χρήσιμο για αυτό, κοινωνικό «αμορτισέρ», που σε άλλες εποχές έπαιζε σημαίνοντα ρόλο στη συντήρηση και αναπαραγωγή του, είναι ένα θέμα ευρείας συζήτησης, με πολλές παραμέτρους. Πάντως, αποτελεί γεγονός και είναι πλέον ορατό και στη χώρα μας.
Η μεσαία αστική τάξη παραδοσιακά ήταν εκείνη που έρεπε στην κατανάλωση προϊόντων και υπηρεσιών της αποκαλούμενης πολιτιστικής οικονομίας εστίαση, διασκέδαση, μόδα, αισθητική-ντιζάιν, τέχνη κ.α. - ανάμεσα στα οποία περιλαμβάνονται και τα αγροτικά προϊόντα, που συν¬δέονται με όλα τα προηγούμενα ή ...απλοελληνικά με αυτό που αποκαλούμε lifestyle.
Όσο τα μεσαία αστικά στρώματα διευρύνονταν, όλα πήγαιναν καλά. Σήμερα, όμως, που η κρίση χτυπά την πόρτα τους και θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι, θα οδηγήσει σημαντικά τμήματά τους είτε σε διαφοροποίηση επαγγελματικής στάσης, είτε σε υποβάθμιση και περιθωριοποίηση, θα αλλάζουν και τα καταναλωτικά τους πρότυπα. Φυσικά τα τρόφιμα και οι πρώτες ύλες δεν πρόκειται να πάψουν να παίζουν σημαντικό ρόλο στην καθημερινή τους ζωή, όμως σε καμία περίπτωση, με λιγότερα οικονομικά μέσα, δεν θα μπορούν να συντηρήσουν το μέχρι πρότινος επίπεδο κατανάλωσης.
Άρα, παραγωγοί και όσοι θέλουν να επιβιώσουν επαγγελματικά στο χώρο της αγροτικής οικονομίας θα πρέπει να αναπροσαρμόσουν το ταχύτερο δυνατόν τη στόχευση των προϊόντων τους ή ακόμα και τα ίδια αυτά τα προϊόντα. Πρέπει να συνειδητοποιήσουν πως, το πολυτελές προϊόν θα απευθύνεται πλέον σε ένα μικρότερο και πολύ εξειδικευμένο κοινό και το ευρείας απήχησης θα πρέπει να γίνει πιο προσιτό για τα ελαφρά, πλέον, πορτοφόλια.
Προσωπικά, δεν επιχαίρουμε για αυτή την κατάσταση, ανεξάρτητα εάν πιστεύουμε ότι σε ένα κοντινό μέλλον ίσως να αποτελέσει μια από αιτίες- αφορμές για κοινωνικές ανατροπές - στο μεσοδιάστημα οι διάφορες εξεγέρσεις, όπως αυτή την περίοδο στη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή, δεν θα μας λείψουν Όμως, δεν μπορούμε να μην επισημάνουμε ότι ο χώρος της αγροτικής οικονομίας πρέπει «να πάρει τα μέτρα του», πριν του τα πάρουν.
