Σάββατο 15 Ιανουαρίου 2011

Οταν ο Πάγκαλος γνώρισε για πρώτη φορά τους «κοπρίτες»

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΗΛΊΑΣ ΚΑΝΈΛΛΗΣ
Προφανώς, ένα βιβλίο αναµνήσεων δεν είναι τεκµήριο οριστικής ιστορίας. Ως πηγή, όµως, που περιγράφει περιπέτειες από την πολιτική του διαδροµή, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης έχει καταφέρει να γράψει ένα πολύ «παγκαλικό», ευχάριστο ανάγνωσµα, στο οποίο πρωταγωνιστούν έλληνες και ευρωπαίοι πολιτικοί ηγέτες, συνεπείς δηµόσιοι υπάλληλοι και «κοπρίτες» και, βεβαίως, ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ. Παρακάτω, παρουσιάζονται δύοεπεισόδια από τη σχέση Πάγκαλου - Ανδρέα Παπανδρέου. Το πρώτο αφορά το πρώτο διάστηµα της γνωριµίας τους.
Το δεύτερο είναι ένα επεισόδιο στο Λονδίνο – πριν από µια συνάντηση µε τη Θάτσερ, την οποία ο Ανδρέας, που την αντιπαθούσε σφόδρα, είχε στήσει στο ραντεβού. Τα πώς και τα γιατί, παρακάτω...

Τότε που ο Ανδρέας «έστηνε» τη Θάτσερ και έκανε «τράκες» στον νυν αντιπρόεδρο της κυβέρνησης
Ο Ανδρέας που δεν θυµόταν τα δυσάρεστα

Είχα σοβαρές επιφυλάξεις για τον Ανδρέα Παπανδρέου. Οταν ήµουν φοιτητής, είχα διαβάσει γραφτά του, που µε είχαν εντυπωσιάσει. Τονείχα συναντήσει δύο φορές στο Παρίσι ωςεκπρόσωπος του ΠΑΜ (Πατριωτικού Μετώπου)...
Θυµάµαι ότι και τις δύοφορές που συναντηθήκαµε έψαξε να βρει τοπορτοφόλι του και διαπίστωσε ότι δεν είχελεφτά µαζί του. Ετσι επλήρωσα εγώ και τις δύοφορές. Χρόνια µετά, όταντον συνόδευσα σε µια επίσκεψη στο Λονδίνο, βγήκαµε να περπατήσουµε σε µια απότις σπάνιες λιακάδες αυτής της πόλης και είδαµεέναν πλανόδιο πωλητή ο οποίος πουλούσε κάτι ντόνατς που µας φάνηκαν εξαιρετικά ορεκτικά. Εβαλε πάλι το χέρι τουστην τσέπη και είπε: «Τέλος πάντων, σου έχω γίνει συστηµατικός τρακαδόρος. Θυµάσαι στο Παρίσι που πλήρωσε δύο φορές τους καφέδες;».Εµεινα άναυδος. Τον ρώτησα: «Μα, κύριε Πρόεδρε, είχε τόση σηµασία ή θυµάστε ταπάντα;». Μου είχε απαντήσει: «∆υστυχώς θυµάµαι τα πάντα εκτός από µερικά που µου είναι δυσάρεστα. Τότε τα απωθώ µε όλη τη δύναµή µου κάπου, υποσυνείδητο ή αλλού δεν ξέρω, και τα ξεχνάω».

Μάργκαρετ ή Δήµητρα;

Αφού φθάσαµε στοΛονδίνο και εγκαταστα θήκαµεστοπολυτελέστατο Grosvenor Palace, ειδοποιηθήκαµε ότι το πρωί της πρώτηςηµέρας της συνάντησης κορυφής η Thatcherείχε καλέσει τον Παπανδρέου µόνο του σε tete-a-tete breakfast στο σπίτι του πρωθυπουργού τηςΑγγλίας – το περίφηµο 10Downing Street – στις8 η ώρα.
Το ίδιο πρωί ξύπνησα αρκετά νωρίς, πριν τις 6.30. Εκανα ένα ντους, ετοιµάστηκα και έσπευσα να κατέβω στην είσοδο για να περιµένω τον Παπανδρέου,διότι φοβόµουν ότι θα είχε ξεχάσεινα πάρει µαζί τουτον µικρό φάκελο µε τις σηµειώσεις που του είχα ετοιµάσει, όπως συνήθως έκανε.Εγκαταστάθηκα στην πόρτα κατά τις 7. Τα λεπτά περνούσαν και κατά τις 7.30 οΑγγλος συνοδός ήρθε και µου είπε ότιθα έπρεπε να φύγουµε, αν δεν θέλαµε να καθυστερήσει ο κύριος Παπανδρέου στο ραντεβού δεδοµένου ότι στην Αγγλία αυτοί δεν χρησιµοποιούν σειρήνες και τροχαία για να περάσουν τα επίσηµα αυτοκίνητα καιη κυκλοφορία ήταν αυτή την ώρα αρκετά βεβαρηµένη. (...) Πήγα πράγµατι στο διαµέρισµα του Παπανδρέου και παρακάλεσα τον φρουρό, που ήξερα ότι είχε πάντα ένα κλειδί για να µπει µέσα αν χρειαστεί, να µουανοίξει, γιατί έπρεπε να ξυπνήσω τον Πρόεδρο. (...) Αφού του έκανα σαφείς τις ευθύνες του, αναγκάστηκε να µου πει µεµπερδεµένο ύφος ότι ο Παπανδρέου δεν ήταν µέσα στο δωµάτιό του. Στις πιεστικές µου ερωτήσεις πού είναι ο πρωθυπουργός, τελικά µου είπε µε τα µάτια στραµµένα στο πάτωµα ότι µόνο ο κύριος Μαχαιρίτσας γνωρίζει και µου έδειξε το δωµάτιό του. Πήγα αµέσως εκεί και χτύπησα την πόρτα. Λίγο µετά µου άνοιξε ο Μαχαιρίτσας, ο οποίος µε τη συνηθισµένη αµεριµνησία του εµφανίστηκε στην πόρτα γυµνός και αγουροξυπνηµένος.(...) Φόρεσε πρόχειρα πρόχειρα ένα παντελόνι, ένα πουκάµισο και δύο παπούτσια στα γυµνά του πόδια και πήγαµε στο ασανσέρ, όπου πάτησε το κουµπί του τρίτουπατώµατος. Οταν άνοιξε η πόρτα στον τρίτο όροφο του ξενοδοχείου, είδαµε µπροστά µας τον Παπανδρέου φρεσκοξυρισµένο, ντυµένοκαι χαµογελαστό µε ύφος µεγάλης ευεξίας. «Κύριε Πρόεδρε» του είπα, «έχετε αργήσει τροµερά, η Θάτσερ θα σας περιµένει τουλάχιστον είκοσι λεπτά». «∆εν βαριέσαι», µου απάντησε µε εκείνο το αµέριµνο και ατάραχο ύφος του «εγώ την περίµενα έξιµήνες, ας περιµένει κι αυτή ένα τέταρτο».
Αφού αποχώρησε ο Παπανδρέου, ρώτησα τον Μαχαιρίτσα τι είναι στο τρίτο πάτωµα που µπορούσε να επισκέπτεται ο πρόεδρος τόσο νωρίς το πρωί. Ο Μαχαιρίτσας µε κοίταξε µε ένα περιπαικτικό ύφοςκαι µου είπε: «Μα καλά, είσαι τελείως αφελής, δεν καταλαβαίνεις ότι πέρασε τη νύχτααλλού κι όχι στο δωµάτιό του;». «Πού δηλαδή», συνέχισα εγώ, που δεν έπαιρνα χαµπάρι. (...). Τότε ο Μαχαιρίτσας αναγκάστηκε να µου πει ότι στο τρίτο πάτωµα έµενετο πλήρωµα της Ολυµπιακής Αεροπορίας. Ετσι έγινα µάρτυρας για πρώτη φορά µιας εξωσυζυγικής περιπέτειας του Πρωθυπουργού µε τη γνωστή σε µένα αεροσυνοδό της Ο.Α.,κυρία ∆ήµητρα Λιάνη.

Οταν ο Σιράκ έβρισε τη Σιδηρά Κυρία
Η Θάτσερ έφτανε συχνά τους συνοµιλητές της στα άκρα. (...) Μια περίπτωση πουείχε καταφέρει να εξαγριώσει τους συνοµιλητ έςτηςήτανστην Κοπεγχάγη (4-5/12/1987).
Τότε οι ∆ανοί, ίσωςγια να τα διαφηµίσουν, µας είχαν δώσει κάτι µεγάλα ακουστικά Bang & Olufsen από αυτά που συνήθως χρησιµοποιεί κάποιος για ναακούει κλασική µουσική, όπουτο αυτί έµπαινε ολόκληρο µέσα. Ετσι όµως έχανες την αίσθηση του περιβάλλοντοςκαι κυρίως έχανες κάθε δυνατότητα να εκτιµήσεις πόσο δυνατή ήταν η φωνή σου.
Σε κάποια στιγµή ακούσαµε όλοι έκπληκτοι τον Σιράκ να λέει στον παρακαθήµενό του Μιτεράν: «Α, δεν το αντέχω πια. Μου ‘χει σπάσει τα α... τούτη εδώ». Ο τρόµος µας έγινε ακόµα µεγαλύτερος όταν είδαµε τη Θάτσερ να ζητάει εκνευρισµένη τον λόγο. Το γέλιο πάγωσε στα πρόσωπα όλων όσοι είχαν προλάβει να µειδιάσουν. Τελικά όµως η Θάτσερ, που δεν ήξερε λέξη γαλλικά, δεν είχε µάθει εκείνη τηστιγµή τι είχε πει ο Σιράκ, διότι η µεταφράστρια προς τα αγγλικά αιρόµενη στο ύφος των περιστάσεων δεν µετέφρασε τη φράση του Σιράκ. Ετσι όταν πήρε τον λόγο, είπε µε εκνευρισµένο ύφος: «Βλέπω τι κάνουνε, προτείνω να πάµε για φαγητό και να συζητήσουµε ξανά το απόγευµα».

Την εποµένη βέβαια οι «Financial Times»εδηµοσίευαν ολόκληρη την ιστορία.
Οι «κοπρίτες» και «το υπέροχο αδιέξοδο»

Είχα από τον καιρό που ήµουν φοιτητής την απορία,όπως φαντάζοµαι και εκατοντάδες χιλιάδες άλλοιΑθηναίοι, γιατί το υπουργείο [Εµπορίουστην Κάνιγγος, όπου ο Πάγκαλος το 1982 υπηρέτησε για πρώτη φορά ως υφυπουργός] είχε τρία τελευταία πατώµατα τα οποία είχαν χτιστεί µε τούβλα και παραµένανε έτσι συνολικά για 17 χρόνια.
Ερώτησα ποιος ασχολείτο µε αυτό το θέµα και µου είπαν ότι το υπουργείο έχει µια τεχνική υπηρεσία µε έναν µηχανικό, έναν αρχιτέκτονα και τρεις διοικητικούς υπαλλήλους οι οποίοι ασχολούνταν µε την αποπεράτωση του κτιρίου.
Πήγα εκεί αντί να τους φωνάξω στο γραφείο µου και βρήκα µόνο µία υπάλληλο η οποία µιλούσε στο τηλέφωνο µε µια φίλη της. Αφού περίµενα δύο ή τρία λεπτά, προσπάθησα να της πω ότι πρέπει να ασχοληθεί µαζί µου και να συνεχίσει το τηλεφώνηµά της αργότερα. Μου απάντησε µε πολύ άγριο ύφος, δεν ήµουν γνωστός βέβαια τότε, «δεν βλέπετε ότι µιλώ στο τηλέφωνο;». Αναγκάστηκα βέβαια να της κλείσω το τηλέφωνο, να της πω διάφορα τα οποία θα τα θυµάται, φαντάζοµαι, σε όλη την υπόλοιπη ζωή της και τελικά έµαθα ότι οι άλλοι δύο υπάλληλοι, ο µηχανικός και ο αρχιτέκτων, δεν είχαν έρθει. Με λίγη περισσότερο πίεση έµαθα από την κλαίουσα πλέον σπαρακτικά ατυχέστατη «παρούσα» ότι δεν έρχονταν παρά σπανίως στο γραφείο, ενώ εµισθοδοτούντο τακτικά ως υπάλληλοι του υπουργείου.
Τους εκάλεσα στο γραφείο, όπου προσήλθαν έντροµοι ταχύτατα, και µου είπαν ότι το γιαπί δεν προχωράει γιατί είχε υπάρξει µια διένεξη µε τον τότε εργολάβο προ 17 ετών και αυτός είχε αφήσει τα εργαλεία του – λέει – µέσα ώστε κανείς νέος εργολάβος να µη θέλει να µπει αλλά ούτε ο ίδιος ξαναέµπαινε για κάποιον λόγο τον οποίο δεν είχα καταλάβει. Είναι προφανές ότι οι κοπρίτες αυτοί είχαν δηµιουργήσει ένα υπέροχο γραφειοκρατικό αδιέξοδο το οποίον τους επέτρεπε να ασχολούνται µε ένα γιαπί που επί 17 χρόνια ήταν νεκρό. Κάλεσα στο γραφείο µου τον εργολάβο, ο οποίος ετοιµαζόταν να αποσυρθεί από την ενεργό δράση. Και ο άνθρωπος µου είπε ότι αυτός δεν έχει καµία διάθεση να αντιδικήσει µε το ∆ηµόσιο, απλώς του χρωστάγανε ένα µικρό ποσό το οποίο για κάποιον λόγο δεν του το δίνανε.
Κατέβαλα το ποσόν, απεσύρθησαν τα εργαλεία, έγινε διαγωνισµός και περατώθηκε µέσα σε ελάχιστους µήνες το γιαπί αυτό των τριών τελευταίων ορόφων του κτιρίου, τους οποίους σήµερα βεβαίως το υπουργείο χρησιµοποιεί.

Αδειαζαν τον µπουφέ από φαγητά και... ασηµικά
Την τελευταία ηµέρα οι εργασίες έληγαν τοµεσηµέρι.[Τον ∆εκέµβριο του 1988 στηΣυνάντηση Κορυφήςτων Ευρωπαίων ηγετών στη Ρόδο]. Είχαµε προβλέψει λοιπόν ως αποχαιρετιστήριο έναν πλούσιο µπουφέ καθαρά ελληνικών σπεσιαλιτέ.Με µεγάλη όµωςλύπη είδαµε ότι τα αεροπλάνα έφευγαν το ένα µετά το άλλοκαι τελικά δενέµεναν για να συµµεριστούν µαζί µας το αποχαιρετιστήριο γεύµα,παρά µόνο οιαντιπροσωπείες του Βελγίου, της Ιρλανδίας και του Λουξεµβούργου. Μεγάλες ποσότητες φαγητών θα έµεναν άθικτες και αυτό κινητοποίησε τα φιλολαϊκά µου αισθήµατα και το απαράδεκτο να πετάς τροφή. Είπα λοιπόν της Βαβαλέα να πει στους αστυνοµικούς της Ασφάλειας που µε πολιτικά κυκλοφορούσανµέσα στο κτίριο να έρθουν στον µπουφέ και να φάνε τα φαγητά που ήταν εκεί σερβιρισµένα. Οπερ και έγινε.
∆υστυχώς µετά από µιάµιση ώρα περίπου εισέβαλε στο γραφείοµου έντροµος ο υπεύθυνος για την τροφοδοσία και µου είπε ότι οι αστυνοµικοί αφούφάνε συναποκοµίζουν τα ωςεπί το πλείστον ασηµένια σκεύη καιαποχωρούν. Κατέβηκα αµέσως στην κεντρικήείσοδο του Καστέλλου και ότανείδα να φθάνει µια οµάδα αστυνοµικών, τους ρώτησα αν έρχονται από την τραπεζαρία. Μου είπανε ναι και τότε τους ζήτησα να αδειάσουν αµέσως τις τσέπες τους.
Κατακόκκινοι αναγκάστηκαν να συµµορφωθού ν καιαπό τις τσέπες τους έπεσαν αναπτήρες, αλατιέρες, τασάκια, µαχαίρια, πιρούνια και κουτάλια. Μετά έναν σύντοµο σχολιασµό τον οποίο µπορείτε ναφανταστείτεκαι δενθέλω να επαναλάβω, όταν τους ρώτησα πώς διανοήθηκαν να το κάνουν αυτό το πράγµα, µου απάντησαν ότι θεωρούσαν ότι τα µαχαιροπίρουναήταν τουκράτους και ότιείχαν σκεφτεί ναπάρουν κάτι ως souvenir.
Ετσι µε γέλια και µε κλάµατα, µε εξάρσεις και απογοητεύσεις έληξε αυτή η µεγάλη στιγµή της ελληνικής πορείας µέσα στην Ενωµένη Ευρώπη.

Ο αδύναµος υπουργός απέναντι στις πανίσχυρες (και χλιδάτες) ΔΕΚΟ

Το υπουργείο Μεταφορών είχε µια ιδιορρυθµία που ίσως υπάρχει και σε άλλα υπουργεία, αλλά εδώ ήταν πραγµατικά αδύνατο να µην την προσέξεις. Ενας υπουργός χωρίς εξουσίες, περιορισµένος µέσα σε ένα άθλιο κτίριο κι ένα γραφείο ολίγων τετραγωνικών µέτρων γεµάτων ντουλάπια µε αρχεία, µε υπαλλήλους πολύ χαµηλού επιπέδου, έπρεπε να ελέγχει – υποτίθεται – τους κολοσσούς που αποτελούσαν ο ΟΤΕ, ο ΟΣΕ, η Ο.Α. µε διοικήσεις που εισέπρατταν άπειρα χρήµατα, προσλάµβαναν εκατοντάδες συµβούλους και είχαν πολυτελή γραφεία που περιελάµβαναν µέσα τελευταίας τεχνολογίας. Θυµάµαι όταν επισκέφτηκα στα γραφεία του τον τότε πρόεδρο του ΟΣΕ, Γιώργο Πέτσο, είχα µείνει κατάπληκτος από τη µεγαλειώδη επίπλωση του ατέλειωτου σε έκταση γραφείου του, καθώς και από το γεγονός ότι περιελάµβανε κι ένα µικρό διαµέρισµα, δηλαδή χώρο για να κοιµάται ο πρόεδρος και να κάνει τα ντους του. Θα µου πείτε τι σηµασία έχουν όλα αυτά. Νοµίζω ότι µέχρις ενός βαθµού καθορίζουν και την αλαζονεία όσων τοποθετούνται επικεφαλής τέτοιων οργανισµών. Πώς µετά να τους ελέγξει και να τους πειθαρχήσει ο ατυχής υπουργός Μεταφορών;
"ΤΑ ΝΕΑ"