Ιδιαίτερη φόρτιση φέτος στον εορτασμό του Δεκαπενταύγουστου στον Πόντο, καθώς για πρώτη φορά μετά το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και την ελληνοτουρκική συμφωνία ανταλλαγής πληθυσμών, θα τελεστεί θεία λειτουργία την ημέρα της εορτής της Παναγίας στην ιστορική Μονή Σουμελά. Για τους Πόντιους, ορθοδόξους Έλληνες και Ρώσους, η λειτουργία που θα τελεστεί από τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο είναι μια μεγάλη στιγμή που πολλοί εύχονταν σε όλη τους τη ζωή να ζήσουν. Οι ορθόδοξοι Πόντιοι, όπου κι αν βρίσκονται διασπαρμένοι, έχουν συνηθίσει να στρέφουν τα βλέμματά τους τον Δεκαπενταύγουστο στην Παναγία Σουμελά, που επί αιώνες φύλασσε, στην κορυφή του βουνού στη Μάτσκα, πάνω από την Τραπεζούντα, την ιερή εικόνα της Παναγίας. Φέτος, η τουρκική κυβέρνηση, δια μέσω του υπουργού Πολιτισμού, Ερτουγρούλ Γκιουνάι, έκανε δεκτό το αίτημα του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου και έδωσε την άδεια να τελείται, ελεύθερα, κάθε χρόνο, η ορθόδοξη θρησκευτική τελετή, στην ιστορική μονή της Παναγίας του Όρους Μελά, που πλέον λειτουργεί ως μουσείο. Προσκυνητές από όλο τον κόσμο και κυρίως από τη Βόρεια Ελλάδα, όπου έχει εγκατασταθεί το μεγαλύτερο μέρος των Ποντίων, σπεύδουν φέτος να τιμήσουν την Κοίμηση της Θεοτόκου στη Μονή Σουμελά. Εκεί όπου την τιμούσαν και οι πρόγονοί τους. Στην περιοχή έχουν ήδη συρρεύσει και προσκυνητές από τη Ρωσία και τη Γεωργία, για να υπογραμμίσουν τους δεσμούς που τους συνδέουν με τη Μονή Σουμελά.
Ο μητροπολίτης Δράμας και επίσκοπος Τύχων του Πατριαρχείου Μόσχας θα συλλειτουργήσουν μαζί με τον Οικουμενικό Πατριάρχη, σε μια λειτουργία που θα παρακολουθήσουν βουλευτές της ρωσικής Δούμας, της ελληνικής Βουλής, δεκάδες ανταποκριτές των ρωσικών, αλλά και των ελληνικών μέσων ενημέρωσης και αξιωματούχοι των ποντιακών οργανώσεων από όλο τον κόσμο.
Η Νομαρχία της Τραπεζούντας διαβεβαιώνει ότι έχουν ληφθεί όλα τα μέτρα ασφαλείας για τον απρόσκοπτο εορτασμό του Δεκαπενταύγουστου, ενώ ο δήμαρχος της Μάτσκα, Ερτουγλούλ Γκενς, παρότρυνε τους δημότες του «να ανοίξουν τα σπίτια τους και να φιλοξενήσουν τους χριστιανούς προσκυνητές». Το ίδιο βράδυ, ο δήμαρχος θα παραχωρήσει επίσημο δείπνο («Ιφτάρ Σοφρασί») στις τοπικές αρχές και στους υψηλούς επισκέπτες, στο οποίο έχουν κληθεί και μέλη ελληνικών ποντιακών σωματείων. Από την άλλη πλευρά, από το Φανάρι και τα ποντιακά σωματεία γίνονται συστάσεις στους προσκυνητές να αποφεύγονται οι δημόσιες συνεστιάσεις κατά τη διάρκεια της ημέρας, καθώς από χθες άρχισε η ιερή για τους μουσουλμάνους νηστεία του Ραμαζανιού , ώστε να αποφευχθεί οτιδήποτε θα μπορούσε να εκληφθεί ως πρόκληση για το θρησκευτικό συναίσθημα του τοπικού πληθυσμού. Άλλωστε, παραδοσιακά, το μοναστήρι, την ημέρα του Δεκαπενταύγουστου, επισκέπτονται και αρκετοί ντόπιοι, μουσουλμάνοι στο θρήσκευμα, που αποδίδουν θαυματουργές ιδιότητες στην πηγή, που κυλά από τους γρανιτώδεις βράχους, πάνω στους οποίους είναι χτισμένο το μοναστήρι. Η θεία λειτουργία θα τελεστεί στον περίβολο του ναού, λόγω της περιορισμένης χωρητικότητας του καθολικού. Οι άδειες που έχουν εκδοθεί για τους επισκέπτες, στους οποίους θα επιτραπεί η πρόσβαση στον περίβολο του ναού, είναι συνολικά πεντακόσιες. Οι μισές απ' αυτές θα διακινηθούν μέσω του Οικουμενικού Πατριαρχείου και οι άλλες μισές έχουν δοθεί στον Ιβάν Σαββίδη, που διοργανώνει το προσκύνημα από τη Ρωσία. Οι επισκέπτες θα εισέλθουν στον περίβολο της μονής, φορώντας τις ειδικές κάρτες, ενώ οι υπόλοιποι θα παρακολουθήσουν τη Θεία Λειτουργία έξω από το μοναστήρι, όπου θα υπάρχουν γιγαντοοθόνες. Μετά το πέρας της λειτουργίας θα επιτραπεί η είσοδος με τη σειρά και κατά ομάδες σε όλους όσοι επιθυμούν να προσκυνήσουν.
Η Πατριαρχική Λειτουργία στο Όρος Μελά θα μεταδοθεί από την ΕΤ3 στην Ελλάδα και δορυφορικά από τον δορυφόρο Hellas Sat στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή.